Er werd reikhalzend uitgekeken naar Jordan Peeles derde film, want met welk originele meesterwerk zou de maestro nu weer op de proppen komen? Het antwoord: hij doet gewoon doodleuk een Spielbergje. En die Jordanburger met Stevensaus smaakt verdomde lekker.
Na het zien van NOPE fantaseerde ik één kleine nanoseconde dat Jordan Peele mijn recensie van US op deze site had gelezen. Mijn enige echte punt van kritiek was de overdaad aan sociaal commentaar, symboliek en verwijzingen waarmee de film was opgezadeld, zodat de bizarre thriller bijna door de hoeven dreigde te zakken. Dat heeft hij nooit gelezen natuurlijk, maar ook een nederige filmrecensent mag dromen, toch?
Dat Peele zijn dubbele lagen en filosofische beslommeringen in NOPE fiks in toom houdt is echter een feit. Zijn derde film is een heerlijke, ongegeneerde throwback naar het (vroege) werk van Steven Spielberg en het resultaat is een derde voltreffer voor de Amerikaanse regisseur/schrijver/producent. Gemakzucht? Welnee. Spielberg haalde voor zijn beste films immers ook de inspiratie uit het soort films en series waar hij als jonge Stevie fan van was. Een overdosis aan cinematische buitenaardse invasies gaf ons CLOSE ENCOUNTERS OF THE THIRD KIND (1977) en een parade aan uit de kluiten gewassen filmmonsters leidde uiteindelijk tot JAWS (1975) en JURASSIC PARK (1993). En het moet heel gek zijn als de avonturenfilmseries van Republic Pictures niet aan de wieg hebben gestaan van RAIDERS OF THE LOST ARK (1981). Dus dat Jordan Peele nu een hommage brengt aan de films waar hij als kind mee opgroeide is niet meer dan logisch.
NOPE begint op een soortgelijke manier als CLOSE ENCOUNTERS. Een Bijbelcitaat en een aantal korte, schijnbaar ongerelateerde scènes zonder uitleg creëren gelijk het mysterie. Wat is hier allemaal aan de hand? Je zit dus gelijk lekker in de film als we O.J. (Daniel Kaluuya) ontmoeten, een typisch Spielbergiaanse everyman die het mysterie met ons moet gaan ontrafelen. O.J. en zijn vader Otis (veteraan Keith David, nooit verkeerd natuurlijk) zijn zogenaamde wranglers, de lui die op filmsets voor de paarden zorgen en acteurs adviseren met betrekking tot die dieren. Helaas sterft pa vanwege een wel heel bizar ongeval en staat O.J. er alleen voor om het familiebedrijf overeind te houden. Hij is het klassieke type cowboy: een zwijgzame stugge kerel die liever bij zijn dieren is dan bij mensen. Hulp komt in de vorm van zijn zus Emerald (Keke Palmer), die iets meer streetwise is en een vlottere babbel bezit. Maar als de zaken zo slecht gaan dat er paarden verkocht moeten worden aan het nabijgelegen westernattractiepark Jupiter’s Claim, gerund door de gewiekste voormalige kindster Ricky Park (Steven Yeun), beginnen er rare dingen te gebeuren in de buurt. Emerald vermoedt een aanstaande ufo-invasie en neemt haar broer op sleeptouw om hier een slaatje uit te slaan. Een goed idee? Zie de filmtitel.
Zoals net gezegd houdt Peele dit keer minder bordjes draaiende, zodat hij eenvoudiger alle lijntjes die hij eerder had uitgezet bijeen kan knopen als de film de climaxfase bereikt die flink leunt op de tweede helft van JAWS. Maar het werkt, want Peele voegt genoeg eigen ingrediënten toe om het helemaal zijn eigen film te maken. De subplot over het gruwelijke jeugdtrauma van Ricky Park is sublieme over de top horrorpret voor de generatie van nu die iets meer gewend is op gore-gebied. Ook flikt Peele het wederom om een oude hit in iets gewijzigde vorm succesvol in zijn film te lassen. Wat I Got Five On It van Luniz deed voor US, doet Corey Harts 80’s-hit Sunglasses at Night voor NOPE: het nummer draagt enorm bij aan de wat mij betreft meest suspensevolle scène. Ja, en dan is er nog Michael Wincott, de reden dat ik een halve skull extra heb gegeven. Omdat ik niets had gelezen over de film, kon ik weer lekker fantaseren over het moment dat Jordan Peele te horen kreeg dat de legendarische acteur meedeed aan NOPE. ‘Wincott doet mee? Michael Wincott? Michael f***ing Wincott? Djonko’s! Heineken! KFC! Hoera!’ Maar dan: paniek! Zijn rol is best klein, hoorde ik Peele denken. Maar ik heb Wincott. Ik heb De Stem! Wacht! Ik schrijf gewoon een monoloog voor ’m. Want Michael f***ing Wincott!
Dus doet de grote Michael Wincott een totaal bizarre monoloog met zijn grindtegelstem als een soort respectvolle parodie op de iconische speech van Robert Shaws doorgepekelde zeebonk in JAWS. Het werkt, ook dit werkt. Spielberg en Peele zijn totaal verschillende filmmakers, maar ze hebben één ding gemeen: de enorme liefde voor film. En respect voor de films die hen hebben geïnspireerd. Want ja, er zit ook nog een klein schepje spaghettiwestern doorheen met bijbehorende muziek. En waarom ook niet? Mij zul je nooit horen zeuren over extra kersen op de taart.
Natuurlijk zitten er in NOPE heus wel wat plotgaatjes waar over te kibbelen valt, maar wie daarover valt verwijs ik naar deze scène uit THE BIG BANG THEORY waarin het praktisch nut van het personage Indiana Jones in RAIDERS OF THE LOST ARK wordt gefileerd. En is er een Peele-iaanse dubbele laag? Tuurlijk, maar ik zou zeggen: bel Jeff Goldblum en laat hem dat op z’n Ian Malcolms uitleggen. Want NOPE is vooral een lekkere rollercoaster zoals meneer Spielberg ze in zijn beste tijd maakte. Een film voor en door filmliefhebbers.
Distributeur: Universal. Release NL: 18 augustus, BE: 17 augustus 2022. Copyright: Vincent Hoberg. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 10 augustus 2022.
