In de folterkelder van regisseur Bousman ontvouwt zich achter iedere nieuwe deur een tafereel dat nog stuitender is dan het voorgaande. Welke emoties strijden bij de toeschouwer om de voorrang: hilariteit of afschuw? Of resteert bij zoveel extreme gruwel alleen nog onverschilligheid?
Seriemoordenaar John Cramer alias Jigsaw is een geval apart. Op sterven na dood coördineert hij vanuit zijn ziekbed in een oude varkensslachterij ten derde male de martelpraktijken die onder de noemer SAW inmiddels een flinke schare fans aan zich hebben gebonden. Maar er is meer dan zijn terminale toestand, dat Jigsaw apart maakt: hij is er heilig van overtuigd dat hij zijn slachtoffers voor hun eigen bestwil de duimschroeven aandraait, net als de inquisiteurs uit de middeleeuwen dat deden. Zoals destijds van de gepijnigden gevraagd werd hun zonden toe te geven in ruil voor een ‘humane’ doodstraf, zo stelt ook Jigsaw zijn slachtoffers voor een keuze. Hun dwaling is in dit geval niet hekserij of zwarte magie, maar een afkeer van het leven zelf. De moordenaar, zelf wegterend aan een hersentumor, accepeert niet dat gezonde mensen als verwende kinderen het geschenk van het leven zomaar afwijzen. Ze krijgen nog één kans. Vergooien ze die, dan worden ze gevierendeeld, opgeblazen of anderszins gemangeld tot de dood erop volgt.
In deel 3 ontfermt Jigsaw zich over het zielenheil van alleenstaande vader Jeff. Deze heeft zich ten doel gesteld de man te vermoorden die zijn achtjarige zoon heeft doodgereden en er met een lichte straf is afgekomen. Ondertussen verwaarloost Jeff niet alleen zichzelf, maar ook zijn dochtertje Corbett. Nadat Jigsaw hem door zijn handlangster Amanda (we kennen haar uit deel 2) heeft laten ontvoeren, wordt Jeff in een serie folterkamertableaus op zijn vergevingsgezindheid getest. Zal hij de grootmoedigheid kunnen opbrengen de drie betrokkenen bij het ongeluk te redden, die door Jigsaw eveneens gevangen zijn genomen? De vrouwelijke getuige die haar mond hield en nu in een koelcel doodvriest? De rechter die de dader liet gaan en dreigt te verzuipen in slachtafval? En de dader zelf, die op het punt staat als een natte handdoek te worden uitgewrongen? Jeff zal wel moeten; het is zijn enige kans op ontsnapping.
Ondertussen heeft Jigsaw nog iemand laten ontvoeren: hersenchirurge Lynn die de druk van de tumor op zijn hersenen moet wegnemen. De operatie zelf, uitgevoerd met boor en beenderzaag, wordt als in een aflevering van FACES OF DEATH in geuren en kleuren uit de doeken gedaan.
Met dat laatste belanden we bij het voornaamste selling point van de serie. De paradox van een man die moordt uit naam van het leven mag een vondst met moraalfilosofische dimensies zijn, het bloeddorstige publiek van de SAW’s zal er niet echt warm of koud van worden. Net zoals het ingetogen spel van Tobin Bell als Jigsaw en de spitsvondige wijze waarop de scenaristen de verhaallijnen tenslotte samenbrengen, vermoedelijk op minder waardering kunnen rekenen dan de zoveelste gekraakte ribbenkast.
SAW III wil evenals zijn voorgangers vooral tegemoetkomen aan de behoefte aan nóg goorder, nóg sadistischer vermaak. Maar juist op dat punt houdt de film op daadwerkelijk angstaanjagend te zijn. Niet alleen werkt de kwantiteit van de folteringen afstompend, al dat gemartel is bovendien zo buitenissig opgetuigd, dat het nauwelijks meer appelleert aan onze eigen angst voor lijden en sterven. Neem het meest ingenieuze martelwerktuig dat in de film wordt opgevoerd: een apparaat waarin ieder lichaamsdeel afzonderlijk uit de kom kan worden gedraaid. Het is een variant op de aloude pijnbank, met een mechaniek van verroeste tandwielen dat eruitziet alsof het al sinds het eind van de 19de eeuw dienst doet. Welke reactie de contraptie oproept? We grinniken om zowel het malle bouwsel zelf als de manier waarop het zijn functie vervult. De pijn van degene die erin gevangen zit is ondertussen bijzaak, een verplicht nummertje, goed voor een schaapachtige grijns.
Zijn we daarvoor dan naar de bioscoop gekomen; om helemaal niks meer te voelen?
Di (NL): Independent (BE: 20 december/NL: 4 januari)
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 1 december 2006.
