Elijah Wood lijkt alles op alles te zetten om zich van zijn brave Frodo-imago te ontdoen. In MANIAC, de remake van William Lustigs gelijknamige horrorklassieker, gaat hij ons voor in een regelrechte nachtmerrie.
De beruchte slasher MANIAC (1980) is het soort film waarna je een douche nodig hebt. Een bak compromisloos deprimerende smerigheid. Ook op de momenten dat er geen geweld plaatsvindt, ademt het scherm ziekte en verderf. Dan ziet deze remake er heel wat netter uit. Gelikte cinematografie, een hippe soundtrack en een mooie jonge cast, met niemand minder dan Elijah Wood in de hoofdrol. Toch laat deze versie een minstens zo misselijke nasmaak achter als de eerste.
De plot blijft grotendeels hetzelfde: Frank (Wood) is een vriendelijk overkomende jongeman met een compulsieve moordlust. Hij steekt vrouwen dood, scalpeert ze en gebruikt hun hoofdhuid als pruik voor zijn mannequins. Zelf walgt hij er ook van, maar zo is hij nu eenmaal. Als hij verliefd wordt op fotografe Anna (Nora Arnezeder), probeert hij steeds wanhopiger zijn gewelddadige aard te onderdrukken. Maar hoe langer hij de deksel op die pan houdt, hoe harder het water gaat koken.
De casting van Elijah Wood mag verrassend zijn, de rol is hem op het lijf geschreven. Juist omdat hij zoân onschuldig jongensuiterlijk heeft; echte psychopaten lijken immers ook niet op Freddy en Jason. Bovendien maakt Woods natuurlijke charisma het geloofwaardig dat vrouwen de onfortuinlijke keuze maken Frank op de koffie te vragen.
Buiten die hoofdrol onderscheidt MANIAC zich met name door een stilistische keuze: vrijwel de hele film bestaat uit point-of-view-shots van Frank. Daarbij horen we hem regelmatig in een interne monoloog vechten tegen zijn bloeddorst. Het klinkt als een wat al te makkelijke manier om het publiek âin het hoofd van een seriemoordenaarâ te plaatsen, maar het wĂ©rkt wel. We gaan ons automatisch met Frank identificeren.  In de meeste geslaagde slashers leven we mee met potentiĂ«le slachtoffers, en willen we naar ze schreeuwen dat ze weg moet rennen, als we een moordenaar op de loer zien liggen. Hier is het de moordenaar naar wie we schreeuwen. âDoe het niet,â denken we, wanneer hij met een mes op een meisje afstapt. Als hij dan toch toeslaat, voelen we ons medeverantwoordelijk. Wij waren er immers bij: wij zaten in zijn hoofd.
Die voortdurend subjectieve camera mag in eerste instantie een gimmick lijken, het is een uitermate effectief middel om een anderszins gemiddelde slasher tot een beklemmende ervaring te maken. Lang aangehouden POVâs hebben sowieso al iets ongemakkelijks; hier zijn ze bij vlagen haast ondraaglijk. Neem de scĂšne waarin Frank Ă©Ă©n van zijn slachtoffers scalpeert en zich steeds dichter naar de wond toe buigt. Iedere seconde verwacht je dat de film naar een andere scĂšne zal knippen. En dat gebeurt maar niet. âJij eerst,â zegt de film, âdoe jij eerst je ogen maar dicht.â Â
Dat is op zich niets nieuws. Bovengenoemde scĂšne is in feite een herhaling van de beruchte gezichtstransplantatie uit LES YEUX SANS VISAGE (1960). Maar dat neemt niet weg dat MANIAC verdomd goed is in zijn gruwelijke treiterspelletjes. Het was de hardste film die dit jaar op het Imagine-festival vertoond werd- met niet eens zoân enorme hoeveelheid geweld.
Voor een slasher met deze titel, vinden er in MANIAC verrassend weinig moorden plaats. Het scenario van Grégory Levasseur en Alexandre Aja neemt flink de tijd voor dialogen, en regisseur Franck Khalfoun houdt van langdurige sfeerimpressies. MoordscÚnes bouwt hij traag op. Een goede keuze: hoe langer de moord uitgesteld wordt, hoe tergender de spanning, en hoe harder het geweld er uiteindelijk in hakt.
Helaas verliest MANIAC veel van zijn kracht wanneer gepoogd wordt Franks geestesziekte te verklaren. Zo zien we flashbacks naar zijn onverantwoordelijke moeder, een prostituee die niet schroomde haar werk te verrichten in het bijzijn van haar zoon. Het idee dat een dergelijke jeugd tot moorden leidt, is niet alleen een simplistisch genrecliché, maar maakt Frank bovendien minder eng. Horror verliest zijn impact met duiding.
Op die scĂšnes na doet MANIAC precies wat er op het etiket staat: de film verontrust, choqueert, daagt uit en doet walgen. MANIAC zal verdeeldheid zaaien: of je zet de film af na de openingsscĂšne, of je verliest je in zijn bizarre wereld. In het laatste geval kan het nog wel een tijdje duren voordat Frank je hoofd verlaat.
Di: Filmfreak. Release op dvd: 9 juli 2013. Copyright Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Oorspronkelijk gepubliceerd in Schokkend Nieuws #103, augustus/september 2013.
