App(2013)

Als William Castle weet had gehad van smartphones, dan zou hij deze film hebben gemaakt. Die constatering zegt niet alleen iets over de gimmick die centraal staat in APP, maar helaas ook over de kwaliteit van regie, spel en scenario.

Meestal is het heel hinderlijk, maar APP is een film waarbij iedereen juist voortdurend op zijn of haar mobieltje moet kijken: de eerste Nederlandse thriller met een ‘tweede scherm’. Voordat je de bioscoop induikt, moet je dus eerst even de bijbehorende app downloaden. Castle, de maker van HOUSE ON HAUNTED HILL en THE TINGLER (beiden uit 1959) had het idee beslist gewaardeerd. Het begint ook veelbelovend. Kort nadat we op het bioscoopdoek zagen hoe een jonge vrouw zich voor een trein wierp, licht onze mobiel op: een nieuwsbericht op Spits.nl over een dodelijk ongeval bij een spoorwegovergang.

Smartphones, sms’jes, websites, Facebook… Psychologiestudente Anna Rijnders (Hannah Hoekstra) is er voortdurend mee in de weer. Tot ergernis van haar docenten, die haar iets proberen bij te brengen over Descartes en “methodische twijfel” (de film wijdt er nogal over uit in een poging tot thematische verdieping). Het enige wat Anna verder nog interesseert is feesten met haar beste vriendin Sophie (Isis Cabolet) en zorgen voor haar broertje Stijn die na een ernstig motorongeluk verlamd is geraakt. Hij revalideert slechts langzaam, maar de behandelend arts heeft iets bedacht: een ‘inwendige stimulator’, een zeer geavanceerde chip die Stijn weer zal doen lopen.
“Dit is dus nog experimenteel?” vraagt Anna naar de bekende weg.
“Ja, maar?”
“Nee, niks, geen maar…”

Afijn, in plaats van “het tweede hoofdstuk psychologische linguïstiek” te bestuderen, gaat Anna stappen. Dat had ze beter niet kunnen doen, want de volgende ochtend wordt de studente wakker met een enorme kater, een gat in haar geheugen en op haar telefoon… een mysterieuze nieuwe app. De app spreekt tegen Anna, noemt zichzelf IRIS, beschikt over een encyclopedische kennis en de macht allerlei elektronica te manipuleren – met moorddadig resultaat.

IRIS is, in essentie, CHRISTINE of DE LIFT, maar haar mogelijkheden zijn wat uitgebreider. De app deelt gênante videofilmpjes zonder dat Anna dit kan tegenhouden, laat powerpoint-presentaties de soep in lopen, stelt stoplichten zo af dat ze ongelukken veroorzaken en wanneer Anna in een telefoonwinkel vraagt om een nieuwe sim-kaart, vliegt zelfs de hele zaak in de lucht. “OOOOPS” lezen we op het display. Een app met humor.

APP werd geschreven door Robert A. Jansen. Deze bewees al eerder slim in te kunnen spelen op nieuwe hypes: moorddadige computergames in COMPLEXX, Video On Demand en orgaanhandel in CLAUSTROFOBIA. Zijn achilleshiel, mogen we inmiddels wel constateren, is steeds de uitwerking van de op zich veelbelovende ideeën. Alle personages in APP zijn plat en vervelend. De plot, wanneer deze uiteindelijk uit de doeken wordt gedaan in een lange praatscène op het dak van het ziekenhuis, is verward en ongeloofwaardig. De deus ex machina – want Jansen kan Anna niet redden anders dan met een Goddelijke ingreep – is wel een leuke.

De plot van DE LIFT was ook niet briljant, maar regisseur Bobby Boermans (hij regisseerde ook CLAUSTROFOBIA) zou nog wat kunnen leren van Dick Maas. De scène bijvoorbeeld, waarin iemand een nachtelijke duik neemt in een zwembad en IRIS het zo speelt dat er elk moment een dodelijk elektrisch apparaat in het water kan vallen, was in handen van Maas beslist spannender geweest. Regelmatig wachten de acteurs vertwijfeld op elkaars dialogen. Hoekstra, nota bene een actrice die een Gouden Kalf mocht ontvangen, hanteert hier een voortdurend agressieve toon (‘Ja?!’Wat?! Nou!’). En wie de zeer getypecaste Robert de Hoog de rol laat spelen van Anna’s technische ex-vriendje, geeft eigenlijk de ontknoping al weg.

Misschien is er op het tweede scherm meer te beleven? Helaas, de app voegt niets toe aan de film. Af en toe een scène vanuit een ander – nietszeggend – camerastandpunt. Af en toe een chatgesprek tussen twee kwade geniën: “Wat doen we met Anna? Dat mens wordt lastig.”. Het leidt eerder af, dan dat het de suspense verhoogt. Sterker: dat chatgesprek is op dat punt in de film een spoiler van formaat.

Raar eigenlijk. Bij televisieprogramma’s wordt het tweede scherm steeds vaker gebruikt. Tijdens de uitzending meetwitteren over welke Hollander talent heeft of wie de Amerikaanse presidentsverkiezingen moet winnen, voegt iets toe aan onze beleving. Deze app checkt in het begin in welke bioscoop je je bevindt, maar doet daar vervolgens niets mee. Wat is er voor de hand liggender dan iedereen mee te laten sms’en of twitteren of ze de stuipen op het lijf te jagen door alle mobieltjes in de bios op hetzelfde moment te laten afgaan?

Ook dat weten we al sinds William Castle: de gimmick valt bijna altijd tegen.

Di: Just Film. (NL: 4 april, B: 3 april 2013 ). Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 28 maart 2013.