In THE WOMAN IN BLACK: ANGEL OF DEATH keren we terug naar Eel Marsh House, in de voorganger uit 2012 het toneel van akelige bovennatuurlijke gebeurtenissen. De hoofdpersoon van toen, gespeeld door Daniel Radcliffe, overleefde zijn bezoek aan het spookhuis niet. Als geest zien we hem in deel twee trouwens ook niet terug. In tegenstelling tot dat loeder in het zwart.
THE WOMAN IN BLACK (James Watkins, 2012) was de eerste film van Daniel Radcliffe nadat deze zijn gehele puberteit in de sprookjessferen van de Harry Potter-avonturen had gesleten. Het was de vraag of de Brit zich succesvol van zijn typecasting zou kunnen ontdoen én of hij erin zou slagen zijn sterstatus te behouden. Dat eerste kan inmiddels bevestigend worden beantwoord. Dat tweede staat nog te bezien. Met zijn post-Harry Potter-rollen (o.a. in Alexandre Aja’s HORNS) heeft hij nog geen massale run op de bioscopen veroorzaakt. Wat THE WOMAN IN BLACK, behalve het zorgvuldig uit klassiek horroridioom puttende scenario, bezienswaardig maakte was Radcliffes dappere poging met het verleden te breken. Als jonge weduwnaar met zoon is hij van meet af aan een tragische held, terwijl hij met zijn bakkebaarden en five o’clock shadow rigoureus breekt met het in tien jaar Harry Potter gecultiveerde imago van de bebrilde nerd.
Inclusief het fraaie ambivalente slot was THE WOMAN IN BLACK zowel morbide horrorfilm als romantische tragedie, wat voor een groot deel het succes zou kunnen verklaren. Op een budget van ca. vijftien miljoen dollar haalde de film wereldwijd het negenvoudige van dat bedrag op. Dat was ook een opsteker voor het in 2007 uit de as herrezen Hammer, dat wel een financieel meevallertje kon gebruiken na de tegenvallende resultaten van THE RESIDENT (Antti Jokinen, 2009), LET ME IN (Matt Reeves, 2010) en WAKE WOOD (David Keating, 2011). Logisch dus dat er aan een sequel werd gedacht; zonder al te grote namen in de cast, zodat het budget binnen de perken bleef.
De strategie lijkt tot nu toe gewerkt te hebben. De productiekosten van het vervolg onder regie van Tom Harper zullen niet veel hoger gelegen hebben dan die van het origineel, terwijl alle acteurs bij elkaar ingeveer evenveel zullen hebben gekost als Radcliffe in zijn eentje. Wat wel kon blijven was de hoofdattractie, Eel Marsh House, het behekste Victoriaanse landhuis dat bij hoog water afgesneden is van het vasteland, waarna de titulaire engel des doods als vanouds het rijk alleen heeft.
THE WOMAN IN BLACK was gebaseerd op de gelijknamige roman van de Britse Susan Hill uit 1983, die zo populair bleek dat er zowel een toneelversie als een tv-bewerking uit voortkwam. Het succes van de verfilming bracht Hill terug aan de schrijftafel waar ze de basisplot bedacht waarop Jon Croker, story-editor van het origineel, zijn scenario baseerde.
Speelde de eerste film zich af vóór de Eerste Wereldoorlog, deel twee kiest voor de volgende wereldbrand als historisch decor. In 1941wordt een groepje kinderen uit het gebombardeerde Londen geëvacueerd. Toevluchtsoord is Eel Marsh House, dat er inmiddels vervallen bijstaat. Getraumatiseerde kinderen onderbrengen in een tochtig en lekkend spookhuis? Het vraagt enige welwillendheid van de kijker dit gegeven te accepteren, net zoals je je niet moet afvragen waarom de weg naar Eel Marsh House niet gewoon recht is maar alle kanten uit kronkelt.
En is men inmiddels vergeten welk onheil de vrouw in het zwart onder eerdere bezoekers aanrichtte? De dame in kwestie in elk geval niet. Vooral weesje Edward, dat sinds de dood van zijn ouders weigert te praten, moet het ontgelden. Maar ditmaal strekt haar macht verder dan het huis en het nabijgelegen, inmiddels verlaten dorp. Ook op een nepvliegveld, gebouwd om Duitse bommenwerpers te misleiden, ontkomen de personages niet aan haar furie. Het is een originele locatie, maar uiteindelijk moeten we voor de climax natuurlijk toch weer terug naar de plek waar alle ellende begon, en is het niet de vraag óf er een offer zal worden gevraagd, maar van wie en wanneer.
In het subgenre dat een groep kinderen tot mikpunt maakt van bovennatuurlijke of anderszins kippenvelverwekkende fenomenen, zijn er betere films te vinden. Zoals Guillermo Del Toro’s aangrijpende THE DEVIL’S BACKBONE (2001) waarin de spookverschijnselen van een politiek-hitsorische context worden voorzien. Of het deprimerende NEVER LET ME GO (Mark Romanek, 2010) waarin kostschoolkinderen voorbestemd zijn op jonge leeftijd hun organen af te staan. Of THE AWAKENING (Nick Murphy, 2011), over griezelige toestanden op een jongenskostschool. Een sterke hoofdrol en een indringende sfeer van dreiging maken hier het verschil met de old-school aanpak van Harper.
En toch – en nu ga ik mezelf tegenspreken – heeft Harpers trouw aan de gothic-traditie iets ontwapenends. We zijn hier ver verwijderd van het pseudo-realisme van found footage horror, de bloederige uitspattingen van Eli Roth of de modieuze horror van True Blood en Twilight. Eel Marsh House en de verwilderde tuin eromheen, inclusief scheefgezakte grafstenen, zijn kundig in nevelen gehuld. Binnenshuis kraken vloeren en deuren zoals het hoort. Graaf Dracula, de Addams Family en de Hound of the Baskervilles zouden zich hier, temidden van uit zichzelf bewegende voorwerpen en geestverschijnen, onmiddellijk thuis voelen. Alleen de spinnenwebben en vleermuizen ontbreken.
Eigenlijk best wel gedurfd van Hammer dat het zijn publiek, zonder een spoortje ironie, op deze stuk geparodieerde horrorclichés trakteert. Ze hebben iets gerieflijks, als een mottige oude jas die eigenlijk nog best lekker zit. Als is het jammer dat de schrikeffecten nooit uitstijgen boven het filmische equivalent van keihard boe roepen. De hik gaat er misschien van over, maar je zenuwen blijf je met gemak de baas.
Teleurstellender is dat inhoudelijk zo keurig binnen de lijntjes wordt gekleurd. Een verhaal als dit is kennelijk niet compleet als de belangrijkste personages niet een tragisch ‘geheim’ met zich meedragen. In dit geval is dat spiegelbeeldig aan de voorgeschiedenis van de vroegere bewoonster van het huis. Na het verlies van een of meerdere dierbaren blijven de nabestaanden achter met een schuldgevoel dat voorlopig diep zit weggestopt maar dat zich onvermijdelijk een weg naar buiten zal banen. Zo wordt kinderoppas Eve niet voor niks achtervolgd door steeds dezelfde herinnering aan een ziekenzaal met een leeggehaald kinderbedje, terwijl RAF-piloot Harry niet zomaar doodsbang is voor water. Om met die trauma’s in het reine te komen, en de film zonder losse eindjes te kunnen afronden, moeten er offers worden gebracht. Waarna de rust weerkeert. Voorlopig dan. Want op de valreep – over voorspelbaar gesproken – pakken de makers ook nog even hun CARRIE-momentje.
Totdat er echt geen cent meer aan te verdienen valt, blijft Eel Marsh House gevrijwaard van sloop. Dat is niet erg, maar voor een derde deel mag het eerst wel even van een fris likje verf worden voorzien.
Di: eOne. Release NL: 12 februari 2015. Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Gepubliceerd in Schokkend Nieuws #112, februari/maart 2015.
