Ze zijn dun gezaaid: films die breken met het idee dat de toeschouwer zich gemakkelijk met het slachtoffer moet kunnen identificeren. Waarom? Omdat ze commercieel niet interessant zouden zijn. Wie kan zich nu inleven in de wereld van een vrouw die haar verstand verliest, een seriemoordenaar die nauwelijks menselijke trekjes vertoont of een schizofreen die geluiden hoort en aan achtervolgingswaan lijdt?
Al zijn het inderdaad geen kassakrakers, artistiek gezien zijn Roman Polanski’s REPULSION, John McNaughton’s HENRY: PORTRAIT OF A SERIAL KILLER en Lodge Kerrigan’s CLEAN, SHAVEN uitermate geslaagde produkties. Ernaar kijken is geen prettige ervaring. Het zijn verontrustende films over de menselijke geest in verval. Allesbehalve vrijblijvend en na afloop moeilijk te vergeten. Horrorfilms in de letterlijke betekenis van het woord.
Lodge Kerrigan’s debuutfilm onderscheidt zich van de twee illustere voorgangers, omdat de regisseur de kijker aanspreekt op de vooroordelen die er over geesteszieken bestaan. Vormen Polanski’s gestoorde vrouw en McNaughton’s seriemoordenaar een overduidelijk gevaar voor hun omgeving, bij Kerrigan’s schizofreen Peter Winter is dat nog maar de vraag. Dat de man niet in orde is, lijdt geen twijfel. De kijker deelt in zijn waanzin door een akelige soundtrack, die radioruis, vreemde stemmen en andere bizarre geluiden combineert, en door het fantastische spel van acteur Peter Greene (Zed in PULP FICTION), die de hoogspanning waaronder zijn paranoide personage gebukt gaat uitermate overtuigend in nerveus gedrag vertaalt.
De schizofreen is op zoek naar zijn dochtertje, maar wordt daarbij door iedereen tegengewerkt. Een detective verdenkt hem er bovendien van een meisje te hebben vermoord. Peter Winter leeft in het schemergebied tussen hallucinatie en realiteit, waardoor het voor de kijker ook lange tijd onduidelijk blijft wat hij op zijn kerfstok heeft.
De combinatie van de minimale plot, de vervreemdende geluidsband en het uitstekende acteerwerk levert een volstrekt unieke film op. CLEAN, SHAVEN markeert niet alleen het debuut van een getalenteerde regisseur, het is ook een van de beste films die er over geestelijk gestoorden gemaakt zijn. Wie zich in de huiveringwekkende wereld van een schizofreen wil verplaatsen dient zijn lokale filmhuis of jongerencentrum goed in de gaten te houden, de film trekt tot half december door het land om daarna mogelijk nooit meer terug te keren.
Copyright Bart van der Put. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #21, oktober/november 1995.
