HENRY: PORTRAIT OF A SERIAL KILLER heeft een lange weg afgelegd naar de Nederlandse bioscopen. In de VS kreeg de film het commercieel wurgende predikaat X ‘for general tone’, met als gevolg dat hij bijna vier jaar op de plank bleef liggen. Enthousiaste voorpublicaties ten spijt heeft de film bij gebrek aan ruime distributie het grote publiek nooit bereikt en was hem bij voorbaat het lot van cultfilm toebedeeld.
De verwachtingen waren dan ook hooggespannen toen de film tijdens het Weekend of Terror Part VIII in maart ’91 in een overvol Tuschinski 3 zijn première beleefde. Het publiek was onder de indruk, maar het kostte daarna nog eens twee jaar getouwtrek voordat afgelopen winter de rechten voor film- en videodistributie bij het gelegenheidsverbond Cult Epics/Film Events belandden. Het verhaaltje is kort. Henry leidt een onopvallend bestaan. Hij zwerft rond en neemt eenvoudige baantjes aan. Niemand vermoedt dat achter zijn rustig en voorkomend uiterlijk een psychopatische moordenaar huist, die koel berekenend zijn slachtoffers kiest. Als de film begint woont Henry in bij vriend, nietsnut en all-round smeerlap Otis. Otis zit vol opgekropte frustraties en Henry helpt een handje door hem te initiëren in de wereld van de thrill-kill. En dan is er Otis’ zus Becky die is weggelopen bij haar man en intrekt bij haar broer. Ze voelt zich aangetrokken tot de stille Henry en de spanning loopt op. In zekere zin doet HENRY denken aan TEXAS CHAINSAW MASSACRE. Op het eerste gezicht een ongepolijste film die recht op zijn doel afgaat: de kijker de stuipen op het lijf jagen. Maar zoals Hoopers kettingzagenepos bij nader beschouwing een schat aan knap camera- en acteerwerk en een flinke dosis humor blijkt te bevatten, zo biedt ook Henry meer dan je op het eerste gezicht vermoedt. De ruwe verschijningsvorm is bewust gekozen. De titel is op zich al een parel van grove eenduidigheid. Zo ook de plot, de enscènering en (het gebrek aan) getoonde emoties. Maar wie goed kijkt en luistert ontdekt in HENRY veel raffinement: een minimale maar effectieve soundtrack, sterk acteerwerk, een spitsvondig gebruik van locaties (de film speelt zich overal en nergens af en daarvan gaat een grote dreiging uit) en vindingrijke, manipulatieve camerabewegingen en montage. Michael Rooker toont zich een uitstekend acteur en is zo overtuigend dat hij nu, zeven jaar na de opnames, nog steeds moeite heeft om het bad-guy-imago van zich af te schudden. Of dat zal lukken met zijn eerste heldenrol, als Stephen King’s Sheriff Pangborn in Romero’s The Dark Half, is nog maar de vraag. HENRY: PORTRAIT OF A SERIAL KILLER is een angstaanjagende film over een monsterlijk mens. De zéér geloofwaardige Henry overtuigt ons ervan dat hij daadwerkelijk in ons midden kan leven zonder dat we dat door hebben. Dagelijkse kranteberichten en een true-life Henry Lee Lucas in de gevangenis geven hem gelijk. Henry is contactgestoord, heeft waarschijnlijk een traumatische jeugd achter de rug en heeft het, bij gebrek aan sociale vaardigheden en een opleiding, moeilijk in de maatschappij. Maar dat vergoelijkt niets van zijn inktzwarte psychose. Het feit dat zijn maatje Otis zo’n uitgesproken sleazeball is, is een opluchting voor de toeschouwer die hem kan plaatsen en grondig van hem kan walgen. Van de met Teflon beklede persoonlijkheid van Henry daarentegen glijdt iedere poging tot oordeel af. Toch is de kilheid en berekening van Henry niet depersonificerend genoeg om hem als onmenselijk af te doen. Henry is een monster èn Henry is uw buurman. **** Copyright Bart Oosterhoorn. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #6, p3.
