MANDY wordt door velen gezien als de wederopstanding van cultheld Nicolas Cage. Maar misschien nog wel belangrijker: het is de terugkeer van Panos Cosmatos, die met deze hallucinante wraakfantasie opnieuw bewijst een van de eigenzinnigste genreregisseurs van deze eeuw te zijn.
We maakten voor het eerst kennis met het werk van Cosmatos op het Imagine Film Festival van 2012. Daar draaide BEYOND THE BLACK RAINBOW, het debuut van deze regisseur. In deze retrofuturistische sciencefictionfilm probeert een meisje met telepathische krachten te ontsnappen uit een ondergronds laboratorium. Wie zich ervoor openstelde werd getrakteerd op een geestverruimende trip, die met behulp van schreeuwende neontinten en loeiende synthesizers de kijker onderdompelde in een onvergetelijke koortsdroom.
Niettemin verdween BEYOND THE BLACK RAINBOW die editie ergens in de onderste regionen in het rijtje van publieksfavorieten. We zouden graag zeggen dat de meningen verdeeld waren, maar dan doen we het aantal mensen dat hoofdschuddend de zaal uitliep tekort. En van de aanwezigen die bleven zitten, viel ook al een flinke hoeveelheid ver voor de aftiteling in slaap. Paradoxaal genoeg wist dit regiedebuut wel met gemak zijn weg te vinden naar de persoonlijke jaarlijstjes van de redactieleden van Schokkend Nieuws. Na bijna acht jaar taal noch teken hadden we ons er echter al bij neergelegd dat Cosmatos er tegenwoordig een of ander duf kantoorbaantje op nahield. Daar kwam tijdens de lunchpauze wel eens ter sprake dat hij vroeger een sciencefictionfilm heeft gemaakt. Maar we zaten er gelukkig lelijk naast! De regisseur is de afgelopen jaren druk bezig geweest met MANDY, een bloederige wraakfantasie met niemand minder dan Nicolas Cage in de hoofdrol.
Net als BEYOND THE BLACK RAINBOW, speelt MANDY zich af in 1983. Houthakker Red (Nicolas Cage) woont samen met zijn geliefde Mandy (Andrea Riseborough) in een hutje in de uitgestrekte wouden van Californië. Zij heeft de pech het pad te kruisen van Jeremiah (Linus Roache), een sekteleider met een Messias-complex. Hij is op slag geobsedeerd door Mandy en roept zijn volgers op haar te ontvoeren (en erger). Daarbij krijgen de sekteleden hulp van een doorgedraaide motorbende. De zelfbenoemde Messias slaagt in zijn opzet, maar maakt een fatale fout wanneer hij besluit om Red voor dood achter te laten in de wildernis…
Dat klinkt zowaar als een overzichtelijke plot, maar een allemansvriend kun je Cosmatos gelukkig nog steeds niet noemen. De regisseur gebruikt het simpele wraakmotief om zijn geheel eigen horroruniversum te creëren. MANDY wordt dan ook bevolkt door gigantische insecten, bikers die niet zouden misstaan in de entourage van Pinhead en een sadistische sekteleider met een voorliefde voor The Carpenters. Dit alles wordt verbeeld in felle neontinten, psychedelische kleurpaletten en zelfs animatiesequenties. De omineuze elektronische soundtrack van de in februari overleden Jóhann Jóhannsson (ARRIVAL) maakt deze waanvoorstelling compleet.
Stralend middelpunt in deze ‘bad trip’ is natuurlijk Nicolas Cage als de wraakzuchtige houthakker. De Oscarwinnaar liet zich voor deze rol naar eigen zeggen inspireren door seriemoordenaar Jason Voorhees uit de FRIDAY THE 13TH-films. MANDY bevat zelfs een niet al te subtiel knipoogje naar de slasher-reeks. Maar Red heeft misschien nog wel meer raakvlakken met Ash uit THE EVIL DEAD: de houthakker transformeert gaandeweg van machteloze toeschouwer naar een maniakale moordmachine, die qua bloeddorst niet onderdoet voor zijn duivelse tegenstanders. Fans van ‘Cage Rage’, een koosnaampje voor de kenmerkende woedeaanvallen van de cultheld, worden dan ook meerdere malen op hun wenken bediend. Met als onbetwist hoogtepunt een minutenlange take waarin Red schreeuwend, grommend en kreunend zijn wonden verschoont in een aftandse badkamer.
Ondanks het beste optreden van Nicolas Cage in jaren (in hoeverre dat een aanbeveling is, mag je zelf bepalen), is MANDY minder stijlvast dan Cosmatos’ regiedebuut. Hierdoor wordt de belofte van de ijzingwekkende eerste akte nooit helemaal ingelost. Naarmate de film vordert, moet de sinistere sfeer steeds meer wijken voor relativerende humor. Als Cage bijvoorbeeld over de rooie gaat vanwege een kapot shirt, blijft er van de zorgvuldig opgebouwde spanning weinig meer over. En zelfs de grootste fans van deze wandelende meme zullen moeten toegeven dat ruim twee uur Cage met een kettingzaag wat veel van het goeie is.
Toch mogen de zwarte regenboogvlaggen uit: Panos Cosmatos heeft na bijna tien jaar een film afgeleverd die wel unaniem in de smaak valt bij bioscoopprogrammeurs, festivalgangers en genrefans. En dat zonder enige concessies te doen aan zijn unieke visie. Blijkbaar is de wereld nu wel klaar voor de onversneden horrorcinema van deze regisseur en dat kan alleen maar betekenen dat de volgende nachtmerrie van Cosmatos niet nog eens een klein decennium op zich laat wachten.
Distributeur: Universal. NL en BE: 14 september 2018. Copyright Eric van der Woude. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 13 september 2018.
