In de jaren 1973-1983, toen Nederlandse bioscopen werden overspoeld met kung fu-produkten uit Hong Kong, Korea, Japan, de Filippijnen en zelfs Indonesië, dook een aantal films van John Woo (pseudoniem van Wu Yusen, geb. 1948 in Canton) in achteraf-theatertjes op: YOUNG DRAGONS (1973, Woo’s regiedebuut), THE DRAGON TAMERS (1974), HAND OF DEATH (1975, hier vertoond als COUNTDOWN IN KUNG FU) en A LAST HURRAH FOR CHIVALRY (1978, hier vertoond als THE CHIVALROUS ROBBER).
Nadat de hevige belangstelling voor kung fu-werk grotendeels was vervluchtigd, hoorde of zag de Nederlandse bioscoopganger niets meer van John Woo, ook niet toen hij voor Tsui Hark’s Film Workshop in 1986 A BETTER TOMORROW regisseerde, een film die de hoogste recettes in Hong Kong’s cinematografische geschiedenis noteerde. Voor deze film, alsmede Woo’s vrijwel volledige oeuvre, moet men naar de videotheek. In 1987 liet Woo zich door producent Tsui Hark overreden een sequel te draaien, A BETTER TOMORROW II, terwijl Hark zelf in 1988 A BETTER TOMORROW III regisseerde. Van Woo’s hand volgden o.m. THE KILLER (1989), BULLET IN THE HEAD (1990), ONCE A THIEF (1991) en HARD-BOILED (1992), waarna de regisseur op uitnodiging van UIP naar Amerika vertrok om met Jean-Claude Van Damme en Lance Henriksen HARD TARGET (1993) te maken. Het is symptomatisch voor de willekeur van de filmdistributiebranche in Nederland dat HARD TARGET, ontegenzeggelijk een van Woo’s mindere films, ruime aandacht heeft gekregen daar waar zijn beste werk onbelicht is gebleven. Maar vijf jaar na dato brengt Shooting Star Filmdistributie Woo’s chef d’oeuvre, THE KILLER, alsnog uit. Hong Kong, heden. Huurmoordenaar Jeff (Chow Yun-Fat) neemt de opdracht aan om topgangster Willie Tsang te elimineren. Tijdens het vuurgevecht in Tsang’s nachtclub raakt het zangeresje Jennie (Sally Yeh) door de kruituitstoot van Jeff’s pistool dusdanig aan haar ogen gewond dat artsen voor blijvende blindheid vrezen. Om een netvliestransplantatie voor haar te kunnen bekostigen, accepteert Jeff een laatste opdracht: de uitschakeling van Triaden-financier Tony Weng, die onder zware politiebewaking onder leiding van inspecteur ‘Eagle’ Lee (Danny Lee) de opening van het Drakenboot Festival in de haven van Hong Kong zal bijwonen. De aanslag is succesvol, maar zet zowel Lee als Weng’s gangsters op Jeff’s spoor. De film, behorend tot het subgenre heroic bloodshed, wordt gekenmerkt door Film Workshop’s huisstijl: een hoog tempo, ziedend actiewerk, opzienbarende stunts en special effects, perfecte fotografie en een buitengewoon inventief gebruik van Hong Kong als filmlocatie. Aan die elementen voegt Woo karakter- en plotontwikkelingen toe geënt op het werk van door hem bewonderde Westerse regisseurs als Raoul Walsh, Sam Peckinpah, Francis Coppola, Martin Scorsese, Sergio Leone en Jean-Pierre Melville (Chow Yun-Fat’s Jeff is een verwijzing naar het Alain Delon-karakter in Melville’s LE SAMOURAI uit 1967). Maar wat Woo sinds A BETTER TOMORROW (of misschien wel sinds Chang Che’s THE BLOOD BROTHERS uit 1973, waaraan Woo meewerkte als regie-assistent) meer en meer is gaan fascineren, is de opwaardering van het wuxia pian genre (de heroisch-epische zwaardvechtersavonturen uit de jaren ’60) in termen van de hedendaagse gangsterfilm. Woo’s helden zijn eenlingen die in de chaos van voortschrijdend nihilisme trachten vast te houden aan een eerzame gedragscode, een morele leefregel Ð samoerai, nobel van inborst, maar door eigen idealisme volkomen geisoleerd geraakt, kniediep rondwarend in een poel van omringend moreel verval. Dat is wat inspecteur Lee en Jeff in elkaar herkennen en wat beiden tot elkaar brengt, wederzijds verrast dezelfde standpunten aan gene zijde van de wet aan te treffen. Lee, opererend vanuit een structuur verkreupeld door bureaucratie, nepotisme en collegiale naijver, benijdt Jeff om zijn zelfdiscipline, professionalisme en vrijheid van handelen. Jeff hunkert naar het legitieme, openlijk gewaardeerde bestel waarvan Lee deel uitmaakt. Beiden zijn gedwongen hun bewondering voor de ander geheim te houden uit vrees voor argwaan in het eigen milieu, argwaan die voor beiden succesvol functioneren onmogelijk zou kunnen maken. Totaal verschillende levens, maar gedeelde waarden: twee zijden van hetzelfde muntstuk. In THE KILLER versmelt Woo de karakters van Jeff en Lee (in sommige scènes vertonen zij zelfs uiterlijke overeenkomsten) en in het slotoffensief handelen zij als één man, hun morele onomkoopbaarheid duur betalend. Woo toont zich een meester-choreograaf in de diverse vuurgevechten die van het doek komen als hallucinerende kakofonieën van onthutsend actie-stuntwerk, vuurbrakende automatische wapens, dartel en gracieus opspringende patroonhulzen, neersmakkende lichamen, versplinterend meubilair, ineenstortende stellages, exploderende ruiten, kolkende kruitdampen en stofwolken en (in het welhaast orgastische slotoffensief) panisch opfladderende duiven en sereen glimlachende madonnabeelden. THE KILLER is een bij tijd en wijle delirische rapsodie van wraak, schuld en boete en de eenzame business van het heldendom. Een meesterwerk.
Copyright Erique J. Rebel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #15, p4.
