In een filmwereld vol blockbusters met overdonderende explosies en bombastische soundtracks, bewijst A QUIET PLACE dat de stilte minstens zo oorverdovend kan zijn.
Op dag 89 van de Apocalyps sluipt een gezin op blote voeten door een verlaten supermarkt. Ze scharrelen wat bruikbare dingen bij elkaar van de restjes die nog over zijn in de schappen. De chips laten ze liggen en ze spreken geen woord. Wanneer de jongste zoon bijna een speelgoedraket op de grond laat vallen, kan zijn zus die nog net vangen. Het jongetje mag de raket niet meenemen. ‘Teveel geluid,’ zegt zijn vader in gebarentaal. Zus stopt haar broertje het speelgoed toch toe, hij grist nog net batterijen mee en even later wordt schrijnend duidelijk wat de vader bedoelde. If they hear you, they hunt you…
En dat is nog maar de allereerste scène. A QUIET PLACE deponeert je direct op het puntje van je stoel, en de kans is groot dat je daar blijft zitten. Het verhaal speelt in een zeer nabije toekomst, waarin de mensheid dramatisch is uitgedund door de komst van enorme monsters. Ze zijn blind maar reageren op zelfs het kleinste geluid. Krantenknipsels wijzen op aliens, maar verder is er weinig over ze bekend. Waar ze vandaan komen, hoeveel het er zijn, of er nog militaire opties zijn, we komen het allemaal niet te weten. Een bewuste keuze. Regisseur John Krasinski, die ook de rol van vader Lee speelt, noemt JAWS als een van zijn grootste inspiratiebronnen. Niet teveel uitleggen, niet teveel laten zien: de angst voor het onbekende.
Op dag 472 schuilen Lee, de zwangere Evelyn (Emily Blunt) en hun kinderen Regan (Millicent Simmonds) en Marcus (Noah Jupe) in een oude boerderij, waar ze op hun tenen lopen en in gebarentaal praten. Het feit dat Regan doof is en ze dat laatste dus al onder de knie hadden, is waarschijnlijk een van de voornaamste redenen dat ze nog leven. Evelyn probeert het gezinsleven zo gewoon mogelijk door te laten gaan, terwijl Lee in de kelder aan bewakingsapparatuur knutselt. ’s Avonds steekt Lee een groot vuur aan en ziet andere vuren in de omgeving, maar de overlevenden zoeken elkaar niet op. Hoe meer mensen, hoe meer kans op geluid. De film verandert van toon zodra Emily alleen in huis het kind moet baren. Ging het tot die tijd meer om de sfeer en de dreiging, zodra haar water breekt begeeft de film zich op bekender horrorterrein: het kat-en-muis-spel tussen mens en monster. Meer JURASSIC PARK dan JAWS.
Naast de voortreffelijke, minimale cast, is het de stilte die A QUIET PLACE zo bijzonder maakt. In een film met zo weinig dialoog is de stilte als een extra personage, en de manier waarop geluid wordt ingezet is heel knap gedaan. Wanneer alleen Regan in beeld is is alles doodstil, en ervaar je de wereld zoals zij dat doet. Zodra er familieleden bij komen, komen de achtergrondgeluiden weer terug en word je je ook weer bewust van het gevaar. Er is een mooie scène waarin Lee Marcus meeneemt naar een waterval in de buurt. Het geluid is daar zo oorverdovend dat ze heel even naar hartelust kunnen schreeuwen zonder gevolgen. Je voelt de ontlading. Net als in de scène waarin Lee en Evelyn samen dansen op muziek uit een gedeelde koptelefoon. Heel even zijn het normale mensen in een normale wereld. De stilte maakt van elk onbedoeld geluid een jump scare van formaat. Ook zonder monsters trouwens. De soundtrack van Marco Beltrami verdient ook vermelding. Waar muziek makkelijk een stoorzender had kunnen zijn, is die hier subtiel ondersteunend .
Het is bijna onvermijdelijk dat zo’n premisse enkele onlogische scenariopunten met zich meebrengt en het internet staat er inmiddels vol mee. Van de praktische kwesties (niet praten is moeilijk genoeg, maar hoe doe je dat met hoesten/niezen/boeren/snurken?) tot meer existentiële vragen over de zwangere Emily – zou je er in zo’n situatie echt voor kiezen een decibellenkanon ter wereld te brengen? Legitieme vragen, al is de tijdelijke oplossing die Lee en Emily voor de baby gevonden hebben een van de schrijnendste scènes. Het zegt ook iets wel iets over de kwaliteit en geloofwaardigheid van de film: je gaat actief meedenken over hoe je zelf zou handelen in zo’n situatie.
Nog één tip: ga A QUIET PLACE vooral op een groot scherm kijken, maar ga op een onmogelijk tijdstip. Dinsdagochtend ofzo. Geen popcorn. Geen pratende, kauwende, kuchende mensen. Stilte!
Distributeur: Universal. NL: 12 april 2018, BE: 9 mei 2018. Copyright Marjan Westbroek. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 11 april 2018.
