Goed, gezien zowel de kwantiteit als kwaliteit van de concurrentie ligt de lat niet zo hoog, maar MOLOCH is de beste nederhorrorfilm van deze eeuw.
Hoewel de nieuwsrubriek in ons tijdschrift altijd goed gevuld is berichten over korte films en amateurproducties, zijn speelfilms in het horrorgenre nog altijd een zeldzaamheid in de Benelux. Dit jaar, specifiek deze maand, hebben we mazzel: de Vlaamse found footage-film DUYSTER is net uit op dvd en Chris Mitchells coronathriller DE OPENBARING draait in de bioscopen. MOLOCH overtreft beiden, en iedere andere nederhorrorfilm van de jaren 2000, een lijstje waar tot voor kort Mitchells DE POEL bovenaan stond. Net als die film bewijst MOLOCH dat ons land bij uitstek geschikt is voor folk horror.
Betriek (Sallie Harmsen) woont met haar dochtertje aan de rand van een veenmoeras in het noorden van Nederland. Op een nacht worden zij en haar ouders aangevallen door een vreemde man. De zoektocht naar een verklaring leidt Betriek naar ontdekkingen over de legendes van de streek en haar eigen familiegeschiedenis.
Regisseur Nico van den Brink maakt zijn speelfilmdebuut naar een scenario dat hij schreef met Daan Bakker. MOLOCH is aan de ene kant oernederlands: de inspiratie komt van onze eigen sagen. Nu is de film bepaald geen getrouwe weergave. Van den Brink en Bakker komen met een nieuwe verklaring voor het bestaan van witte wieven en laten de Kanaänitische god uit de titel opduiken in ons kikkerland. Maar de fascinatie voor het Nederlandse landschap, heerlijk modderig en mistig, is duidelijk.
Heel on-Nederlands (en bijzonder prettig) is dan weer de afwezigheid van ironie. De vette knipoog van Dick Maas vinden we niet in MOLOCH. Van den Brinks stijl doet vaak eerder denken aan de klassieke televisiespookverhalen van de BBC: serieuze folk horror met overtuigende personages en minimale schokeffecten. Een scène waarin Betriek op bed ligt en iets aan de bedrand ziet verschijnen doet direct denken aan THE WOMAN IN BLACK (1989), hoewel Van den Brinks versie ondanks uitstekende spanningsopbouw toch minder effectief is door het volstrekt overbodige gebruik van CGI. Juist de voelbare fysieke aanwezigheid van bovennatuurlijke verschijnselen maakt dit soort verhalen griezelig, digitale opsmuk kan dat alleen maar verpesten.
Echt angstaanjagend wordt MOLOCH dan ook niet voor de ervaren kijker, maar er zijn meer elementen die een goed spookverhaal maken. Van den Brink heeft gevoel voor melancholie en doordrenkt zijn film met diepe somberheid. Ook is hij een geïnspireerd verteller: een scène waarin een legende uit de doeken wordt gedaan, wordt niet geïllustreerd met flashbacks (de voor de hand liggende keuze), maar met beelden van een schoolklas die het verhaal als toneelstuk opvoert.
Een serieus griezelverhaal in Nederland, dat staat of valt bij een goede cast en daarover beschikt MOLOCH. In mooie bijrollen zien we Alexandre Willaume en Anneke Blok, maar de film wordt gedragen door hoofdrolspeler Sallie Harmsen. Ze speelt Betriek heel natuurlijk, zonder effectbejag; ze laat het personage het werk doen, waardoor het nauwelijks opvalt hoe goed ze is.
MOLOCH is niet zo eng als hij had kunnen zijn, maar bezit kwaliteiten die we in ons land zelden aantreffen in genrefilms en moet daarom met open armen ontvangen worden. Als ik zo’n recensent was die een hogere beoordeling geeft omdat iets ‘voor Nederlandse begrippen’ heel bijzonder is, had ik een halve ster meer gegeven.
Distributie: Splendid Film (NL: 19 mei) Copyright Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 18 mei 2022
