DVD/BLURAY | Een echte primeur voor Vlaanderen! DUYSTER, van regisseurs Jordi Ostir en Thomas Vanbrabant, is de eerste Vlaamse found-footage-film die het witte doek mag sieren. En de film is niet alleen op een technische niveau opmerkelijk, hij is ook nog eens een voorbeeld van een genre dat zelden te zien is in films uit de Benelux: folk horror.
DUYSTER volgt drie studenten die een documentaire over de Antwerpse stadsbeul Johannes Duyster maken. De beer van een vent vermoordde vrouwen die tijdens de zeventiende eeuw beschuldigd werden van hekserij. Volgens de overlevering werd Duysters eigen dochter beschuldigd en moest de beul een honderdtal andere heksen executeren om zijn dochter te sparen. Op basis van deze legendes gaan Nora, Milan en Bas met twee camera’s op onderzoek uit in de stad langs verschillende lokale landmarks van Antwerpen, en stuiten op een eeuwenlange geschiedenis van geweld tegen vrouwen.
Hoe verder het trio gaat hoe grimmiger de film wordt. De eerste helft bootst perfect een studentendocumentaire na met al het ongemakkelijke knipwerk en onderlinge gekibbel. Ik kan het weten, want ik zat in een paar van zo’n documentaires tijdens mijn studietijd. De personages zijn bijzonder herkenbaar, zeker Milan (Charles De Meester) is zo’n lul die je met alle macht wil vermijden op een feestje. Hoofdrolspeler Maïmouna Badjie, als Nora, blinkt uit als de strever die blijft graven in een zeer ongemakkelijk verleden tegen beter weten in. Wel begrijpelijk, als er iets enger is dan beulen, martelwerktuigen en mogelijke hekserij dan is het wel het Belgische puntensysteem. ‘Misschien krijg je hier wel een 17/20 voor’ is een zin die lekker hard aankomt.
Het wordt meteen duidelijk dat Ostir en Vanbrabant hun genrefilms kennen. De opzet verwijst natuurlijk naar THE BLAIR WITCH PROJECT, maar er zijn ook knipogen naar HEREDITARY en de sfeer doet denken aan THE WITCH. De doortastende geschiedgetrouwheid van Robert Eggers is niet overal nodig, dus we zullen maar vergeven dat een Vlaamse jongen uit de 17de eeuw ‘yes’ roept als hij een vier gooit met bikkelen. Wat minder goed loopt is het einde. Ja, de horror hakt er stevig in en het voelt oprecht ongemakkelijk. Ook een onthulling aan het einde is heel verrassend, terwijl de film genoeg hints heeft neergelegd tijdens de opbouw. Helaas destabiliseert deze twist de thematiek van de film wel en komt het de omgang met het thema misogynie op wankele benen te staan. Een beetje jammer, aangezien de rest van de film gewoon hartstikke goed werkt. Ondanks de gebreken is DUYSTER een solide horrorfilm waar Vlaanderen trots op mag zijn, en hopelijk komen de filmmakers snel met een nieuw project.
Release op dvd en blu-ray 18 mei. Copyright Jons Klaessens. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 18 mei 2022
