Geen zorgen, in SCREAM (2022), het vierde vervolg op SCREAM (1996), zit natuurlijk een grap over het feit dat vervolgen tegenwoordig geen nummer meer hebben maar dezelfde titel als het origineel. Voor de duidelijkheid noem ik de film in de rest van deze recensie toch maar SCREAM 5.
Want in tegenstelling tot HALLOWEEN (2018) is SCREAM 5 (gelukkig) geen direct vervolg op het eerste deel dat alle tussenliggende afleveringen negeert. De hele geschiedenis van de franchise wordt eer aangedaan; ook het zwakste deel, SCREAM 3, krijgt een knipoog. Toch is er iets veranderd, zoals wordt uitgelegd in de ‘Randy-toespraak’ van Randy’s nichtje Mindy (Jasmin Savoy Brown) over legacyquels: de oude cast keert terug, maar de fakkel wordt doorgegeven aan nieuwe personages.
De focus ligt dus op de nieuwelingen, terwijl oudgedienden Dewey (David Arquette), Gail (Courteney Cox) en vooral Sidney (Neve Campbell) het met een kleinere rol moeten doen. Gelukkig zijn de nieuwe personages leuk, vooral die Mindy en hoofdpersoon Sam Carpenter (Melissa Barrera), de zus van het eerste slachtoffer (Jenna Ortega) van de terugkerende Ghostface.
De reden achter de moorden, zo bedenken de mediageletterde tieners, zal ditmaal wederom iets te maken met de STAB-serie: de films-in-de-films die geïnspireerd zijn door de gebeurtenissen uit de eerdere SCREAM-delen. (Dat een popcornhorrorreeks zich zo direct zou baseren op een werkelijke slachting, en dat die films dan ook nog eens met plezier gekeken worden door familieleden van de betrokkenen, blijft ongeloofwaardig.) De serie is in de ogen van veel fans doodgebloed. Vooral het achtste en laatste deel, geregisseerd door ‘die gast van KNIVES OUT‘, wordt verfoeid op online fora. Zou het zo’n toxic fan zijn die de naam van Ghostface probeert te zuiveren?
Kortom, ook zonder Kevin Williamson en wijlen Wes Craven blijft de SCREAM-franchise de popcultuur becommentariëren. SCREAM 5 is als een weerzien met een oude vriend met wie je altijd goed over film kon praten. In de openingsscène wordt als vanouds de staat van het horrorgenre besproken: ‘Elevated horror? Klinkt pretentieus,’ zegt de moordenaar aan de telefoon, en we vragen ons meteen af in hoeverre de originele SCREAM voldoet aan dat elitaire label. Williamsons meta-script was destijds immers vernieuwend; er waren wel eerder horrorfilms die expliciet verwijzen naar genreclichés (NIGHT OF THE CREEPS, FRIDAY THE 13TH PART 6), maar SCREAM maakte er zijn raison d’être van. SCREAM gaat verder dan lollige verwijzingen: het punt is dat je óók als je alle regels kent en precies weet wat er gaat gebeuren, niet veilig bent (geen toeval, dus, dat Sidney in SCREAM 2 in een toneelstuk Cassandra speelt).
Inmiddels is dat niet meer verfrissend maar vertrouwd. Toch blijft het leuk, zo’n droste-effect-scène waarin Mindy de scène uit STAB kijkt waarin Randy naar HALLOWEEN kijkt. En het scenario van James Vanderbilt en Guy Busick is slimmer dan dat van SCREAM 4, waarin Kevin Williamson toen-al-clichématig commentaar leverde op sociale media. SCREAM 5 heeft wat te zeggen over de verhouding tussen fans en films, en over onheilsvoorspellingen, en doet dat luid maar elegant.
De andere vernieuwing van Williamsons script was dat hij de slasher, meer dan ooit eerder gedaan was, combineerde met de tienersoap. Ook daarin zijn Vanderbilt en Busick bedreven, en regieduo Matt Bettinelli-Olpin en Tyler Gillett slaat met de cast de juiste, melodramatische toon aan. Dat de film zelden zo spannend wordt als het origineel is dan snel vergeven. SCREAM 5 maakt de belofte grotendeels waar: slim, grappig, en met één moment waar Tom Savini trots op zou zijn.
Distributie: UPI (3 februari) Copyright Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 2 februari 2022
