Met geslaagde verfilmingen GERALD’S GAME en DOCTOR SLEEP toonde Mike Flanagan al aan fan van Stephen King te zijn. Het is dus niet verrassend dat hij na bewerkingen van Shirley Jackson (THE HAUNTING OF HILL HOUSE) en Henry James (THE HAUNTING OF BLY MANOR) met zijn derde Netflixreeks een indirecte ode brengt aan King.
Vergeef me lezer, want ik heb gezondigd. In de aanloop naar mijn recensie van Mike Flanagans grandioze mini-serie Midnight Mass moet deze zonde me even van het hart, noem het een katholiek ding. Swier is niet echt deel van mijn achternaam, maar de naam van een Limburgs dorpje waar ik vlakbij mijn tienerjaren heb doorgebracht, in een ander gehucht dat tevens de geboorteplaats van mijn moeder is. Opgroeien in dat katholieke Limburgse dorpje was geen pretje. Vandaar ook dat mijn moeder in háár tienerjaren, begin jaren tachtig, dat verstikkende gat verruilde voor het perfide Amsterdam. Poel van zonde, krakersrellen, drugs en vrije seks: in haar ogen de perfecte remedie voor de rigide en smorende regels van de alom aanwezige Kerk. Lang verhaal kort: binnen een jaar raakte ze zwanger van mij en mijn biologische vader trok zijn no future-filosofie door naar mijn opvoeding. Zo belandden m’n moeder en ik weer in Limburg. Zonder geld, zonder man en/of vader, dus met een hoop meegetorste zonde en schuld. Geen zorgen, het is goed gekomen. Al kostte het mijn moeder een hoop therapie, een vrachtwagenlading medicatie en tijd. Oh, en Stephen King-boeken.
De horrormaestro bleek haar beste therapeut. King houdt immers ook niet van fanatici, al dan niet religieus, en laat ze om die reden vaak in zijn romans opdraven als de schurk. Of ze nu Greg Stillson heten, of Margaret White, of Annie Wilkes, Rainbird, Christine of Randall Flagg. Kings schurken zijn bijna altijd fundamentalisten: ze geloven blind in iets waar niet van af te wijken valt. En wie anders denkt, is vroeg of laat de klos. Dus toen mijn moeder en ik samen MIDNIGHT MASS gingen bingen, deden wij dat fanatisch. Want er kwam een hoop, misschien wel te veel, bekends voorbij.
Lange aanloop, beste lezer? Als je tot hier bent gekomen, zal MIDNIGHT MASS je denk ik niet frustreren – de serie in zeven delen van een uur is een slow burner. Er wordt veel gepraat, veel gemonoloogd en veel gepreekt, zeker tijdens de eerste helft. Flanagan zet, net als King in zijn boeken, eerst alle belangrijke poppetjes op de kaart en werkt ze daarna langzaam uit. In de kleine katholieke gemeenschap Crockett’s Island, met zijn 125 inwoners en omringd door dertig mijl zee, laat Flanagan eerst heel rustig een flinke handvol klassieke personages los. We hebben Riley Flynn, de ‘held’ tegen wil en dank, met een alcoholprobleem uiteraard. Z’n jonge broertje Warren, die zich daar doodverveelt. Riley’s oude liefde Erin Greene (Flanagans eega Kate Siegel die in vrijwel al zijn werk op grandioze wijze opduikt). Religieuze mafklapper Bev Keane (Samantha Sloyan) die Carrie White’s mama stevig concurrentie geeft en tot slot de Geheimzinnige Nieuweling Waarvan Je Meteen Weet Dat Hij Niet Is Wie Hij Zegt Te Zijn.
De nieuweling in kwestie is kersverse eilandpriester Paul Hill, die spontaan van de veerboot stapt, nadat de oude monseigneur Pruitt spoorloos is verdwenen. En we weten dus gelijk – althans we hebben meteen het sterke vermoeden – dat die Hill niet deugt. Het feit dat hij lijkt op een liefdesbaby van Nick Cave en Ross uit FRIENDS onderstreept dat vermoeden alleen maar. En ja, du moment de nieuwe relikwibus is gearriveerd, gebeuren er vanzelfsprekend rare, wonderlijke en ook dodelijke dingen op het eiland. Oh, had ik al gezegd dat er ook een andere nieuweling is? Een islamitische sheriff? En dat er meerdere personages na een hele poos terugkeren naar dat vermaledijde eilandje met een dosis Schuld op hun schouders?
Meer vertellen is spoilen, maar geloof me maar: Flanagan brengt een verhaal dat het oeuvre van Stephen King eer aandoet. Zeker voor fans van de schrijver zijn er talloze vibes en referenties op te pikken – met als voornaamste inspiratie The Stand, The Mist en Salem’s Lot. De horror wordt per episode mondjesmaat opgediend, kalm afstevenend op de grote, bloederige climax. Met lekker wat twists en turns in de mix. Want een mix is het. Flanagan, zelf een voormalig katholieke koorknaap én alcoholist, wil een ontzettende hoop thema’s voor het voetlicht brengen. Hij speelt constant met zaken als religieuze twijfel en perverteert katholieke beginselen met duivels plezier. Onbevlekte ontvangenissen worden onbevlekte miskramen, massaal gezongen psalmen zijn geen bron meer van hoop maar pure angst. Zelfs de zelfopoffering en wedergeboorte van Jezus krijgt hier opeens een pikwart randje.
Eigenlijk verwoordt Flanagan in Midnight Mass precies mijn probleem met het katholieke geloof: met zo’n dik boek als de Bijbel in de hand valt alles recht te lullen wat krom is, als je de juiste passage maar aanhaalt op het juiste moment. Wie zich geduldig overgeeft aan deze serie met zijn doodkalme opbouw zal na het slot geheid even moeten ademhalen. Zeker als je zelf ooit ontvlucht bent aan een wurgend gelovig milieu. Mijn moeder had na aflevering zeven in ieder geval minstens twee Temazepammetjes nodig. Dus wees gewaarschuwd. Amen!
Distributie: Netflix. Copyright Anne van der Swier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 10 oktober 2021
