Wie heeft zich niet verveeld bij het aanhoren van een navertelde droom? Als dát saai is, stel je dan eens voor dat het je baan is de dromen van anderen te bekijken. In STRAWBERRY MANSION blijkt dat werk een stuk spannender dan het klinkt.
In de nabije toekomst zijn dromen belastbaar: aan alles wat in je droom verschijnt hangt een prijskaartje, en wie over dure dingen droomt is de overheid dus geld verschuldigd. Het uitgangspunt van STRAWBERRY MANSION is angstaanjagend plausibel. Het is niet mogelijk om rond te neuzen in de dromen van anderen, maar áls het dat zou zijn, dan zouden overheid en bedrijven daar ongetwijfeld bovenop springen.
James Preble (Kentucker Audley) is een belastingcontroleur die bij mensen thuis langskomt om naar hun opgenomen dromen te kijken. Op een dag bezoekt hij Arabella Isadora (Penny Fuller), een oudere ‘atmosphere creator’ die in haar eentje het gigantische huis uit de titel bewoont. Bella, zoals ze graag genoemd wordt, is nogal ouderwets: al haar dromen staan op VHS-banden. Zo’n tweeduizend liggen er opgeslagen, dus er is werk aan de winkel voor Preble. Bella staat erop dat hij bij haar verblijft tot hij klaar is. Aanvankelijk is Preble terughoudend tegenover Bella’s gastvrijheid, maar in haar dromen valt hij voor een jongere versie van haar (Grace Glowicki). Er is nog iets vreemds aan de hand in die dromen: waarom zijn er geen herkenbare producten in te zien? Preble droomt altijd van dezelfde fastfoodketen en wordt dan wakker met trek. Dat is toch normaal? Preble is een typische protagonist voor een dystopische film: een droge vertegenwoordiger van het Systeem, die dankzij een vrouw het licht ziet en in verzet komt. Maar STRAWBERRY MANSION is geen expliciet politieke scifi waarin gestreden wordt tegen de regering of schimmige organisaties – niet in de eerste plaats, in elk geval. Het idee van de droombelasting verdwijnt al vrij snel naar de achtergrond. Dat uitgangspunt is slechts een middel om de film te brengen naar de eigenlijke kern van het verhaal: het idee dat een man verliefd wordt op iemand die hij in een droom ontmoet, die in de echte wereld wel, maar toch ook niet meer bestaat; de echte Bella is immers vijftig jaar ouder. De melancholie van die situatie hoeft niet benadrukt te worden, en dat doet scenario- en regieduo Kentucker Audley en Albert Birney dan ook niet. Ze tonen ons een onmogelijke liefde, en de tragiek komt vanzelf.
Al voordat Preble in Bella’s dromen dwaalt, ziet de film er artificieel uit. Soms net een prentenboek: Bella’s huis lijkt inderdaad op een aardbei, een felrode verschijning in een heldergroen grasveld. De helm die Preble opzet om dromen te bekijken, is aan een videorecorder bevestigd met een stofzuigerslang. Audley en Birney schamen zich niet voor hun homemade rekwisieten. De kunstmatigheid wordt benadrukt door de camera. STRAWBERRY MANSION is digitaal geschoten, en cinematograaf Tyler Davis gebruikt veel overbelichting – vaak gezien als een van de grote nadelen van digitale fotografie – als stijlmiddel. Als Preble voor een raam zit, valt het witte licht om hem heen. Na de montage is de film overgezet naar 16mm, wat voor een aangenaam korrelig beeld zorgt.
In de droomwereld gaat de expliciet onwerkelijke stijl natuurlijk een heel stuk verder. Met een piepklein budget toveren Audley en Birney indrukwekkende, surrealistische tafereeltjes uit hun mouw, met behulp van maquettes, animatie, poppen en kostuums. We denken aan Michel Gondry, aan ETERNAL SUNSHINE OF THE SPOTLESS MIND (2004) en THE SCIENCE OF SLEEP / LA SCIENCE DES RÊVES (2006). In een restaurant worden Preble en Bella bediend door een kikker, die aardig saxofoon speelt; Prebles leven wordt gered door de muizen die een schip bemannen op een prachtig neppe zee. In de derde akte wordt STRAWBERRY MANSION een echte avonturenfilm, maar niet een die gedreven wordt door de eenvoudige wetten van oorzaak en gevolg die in de meeste actiefilms gelden; we zitten tenslotte in een droom (en niet een van Christopher Nolan). Dus als Preble de oceaan moet oversteken, wordt hem verteld: ‘Er is maar één manier. Je moet jezelf in een rups veranderen.’ En dan is hij een rups. Symbolische betekenis wordt gesuggereerd, nooit opgedrongen. Dromen accuraat weergeven in films lukt zelden, maar Audley en Birney komen flink in de buurt. STRAWBERRY MANSION is geen moment minder dan bijzonder charmant, en bij vlagen meer dan dat. Een film die bewijst dat cinema-magie ook met beperkte middelen mogelijk is.
Distributie: Periscoop Film (NL: 22 juli) Copyright Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 21 juli 2021
