RECENSIE
Bioscoop

Color Out of Space(2019)

BIOSCOOP | Hoe verbeeld je het onverbeeldbare? Dat moet iedereen die zich waagt aan een Lovecraftverfilming zich afvragen. Bij een bewerking van The Colour Out of Space misschien nog het meest.

Clive Barker zei eens over H. P. Lovecraft: ‘There’s only so many occasions in a book when the author can tell me that the monster was so terrible he doesn’t have words to describe it before I become irritated.’ Daar heeft ‘ie een punt. Lovecrafts gewoonte om zijn schepsels als onbeschrijflijk te beschrijven, kan op den duur een trucje lijken. Maar in The Colour Out of Space, zijn persoonlijke favoriet, is dat stijlmiddel hoogst effectief.

METEORIET

Lovecraft ergerde zich aan de verbeelding van buitenaards leven als humanoïde in veel sciencefiction. Hij besloot een wezen te creëeren dat absoluut buiten onze definities van een organisme valt; zelfs buiten de grenzen van ons waarnemingsvermogen. Zo schrijft Lovecraft over de ‘kleur’: ‘it was only by analogy that they called it a colour at all.’ Dat is per definitie onmogelijk te filmen.

Toch is Colour een van de meeste verfilmde Lovecraftverhalen. DIE, MONSTER, DIE! (Daniel Haller, 1965) en THE CURSE (David Keith, 1987) waren behoorlijk vrije bewerkingen; het Duitse DIE FARBE uit 2010 is een stuk trouwer. De oplossing van regisseur Huan Vu voor het ‘kleurprobleem’ was eenvoudig. De film is in zwart-wit, behalve die kleur uit de ruimte. Niet per se een originele vondst, maar wel een effectieve manier om te communiceren dat dit fenomeen fundamenteel anders is. In Richard Stanleys versie COLOR OUT OF SPACE (zonder ’the’ en met de hedendaagse Amerikaanse spelling van ‘color’) beschrijft Nathan Gardner (Nicolas Cage) de kleur als ‘like no color I’ve seen before.’ Maar we hebben gezien dat dat niet klopt. Het licht dat Gardners huis binnenviel, die nacht dat in zijn tuin een meteoriet neerstortte, is paars-roze. Het heeft wel iets van de kleur waarin zijn dochter Lavinia (Madeleine Arthur) haar haarpunten verft. Wat nou, nog nooit gezien?

Goed, wat er daarna allemaal gebeurt, dat is inderdaad nieuw voor de familie Gardner. De alpaca’s op hun boerderij beginnen zich vreemd te gedragen; hun tomaten groeien sneller, maar blijken oneetbaar; en ook het gezin verandert. Nathan wordt agressiever, Theresa (Joely Richardson) lijkt vaak afwezig. Jongste zoontje Jack (Julian Hilliard) krijgt ‘denkbeeldige’ vriendjes. Tieners Lavinia en Benny (Brendan Meyer) blijven nog vrij lang bij zinnen, wat natuurlijk leidt tot spanningen in het gezin. Stanley verplaatst het verhaal naar onze tijd en geeft de personages meer persoonlijkheid dan Lovecraft ze gunde. Bij dat laatste wordt hij niet in geringe mate geholpen door een handvol uitstekende acteurs, met allemaal behoorlijke genre-ervaring. Ook de kinderen: Madeleine Arthur debuteerde in de tv-serie R.L. STINE’S THE HAUNTING HOUR (2010) en de piepjonge Julian Hillard kennen we van zijn memorabele rol in THE HAUNTING OF HILL HOUSE (2018). Het joch is gemaakt voor horror, met zijn onschuldige blik. Ook is er een leuke bijrol voor Tommy Chong als ouwe hippie (Stanleys variatie op de vermeende dorpsgek Ammi uit het kortverhaal). De hele cast speelt mooi naturel – op Nicolas Cage na, uiteraard. Daarover straks meer.

MODERN

Het is duidelijk dat Stanley een trouwe bewerking wil maken. De update naar de 21ste eeuw is daarbij gepast: Lovecraft schreef ook niet over honderd jaar geleden. Colour speelt zich af in de 20ste eeuw en is geschreven vanuit het perspectief van een naamloze verteller, die probeert te achterhalen wat er precies gebeurd is op het land van de familie Gardner. De ‘vreemde dagen’ zouden begonnen zijn in 1882. Dat Stanley zijn verfilming niet situeert in ‘onze’ eighties, heeft wellicht te maken met de overdaad aan genrefilms die nostalgisch zijn naar dat decennium.

Een trouwe versie dus, die recht moet doen aan Lovecrafts visie. Stanley doet hier en daar min of meer noodzakelijke aanpassing, maar zijn lijkt doel hetzelfde als dat van het oorspronkelijke verhaal: het idee overbrengen dat er zomaar iets onbevattelijks kan gebeuren. Daarom is het jammer dat die onbeschrijflijke kleur hier niet goed uit de verf komt. Ook andere mysterieuze elementen uit het bronverhaal overleven de vertaling niet. Over een aangetaste marmot schreef Lovecraft bijvoorbeeld: ‘The proportions of its body seemed slightly altered in a queer way impossible to describe, while its face had taken on an expression which no one ever saw in a woodchuck before.’ Hier zien we een clichématig monsterlijke kat. Andere mutaties doen met hun rubberige gruwelijkheid eerder denken aan Stuart Gordons losse Lovecraftbewerking FROM BEYOND (1986) dan aan de auteur zelf.

Stanley bewijst zich tevens schatplichtig aan John Carpenter, met een scène die wel erg doet denken aan diens THE THING (1982) (een verfilming van John W. Campbell Jr.’s novelle Who Goes There?, die dan weer geïnspireerd was door At the Mountains of Madness van, precies, Lovecraft – dat terzijde). Ook de manier waarop de familieleden bezwijken onder de invloed van de buitenaardse energie komt bekend voor: kleine Jack praat met vrienden die er niet zijn; Theresa staat wortels te snijden en hop, daar gaan haar vingertoppen; dat zijn binnen het genre geen vervreemende, maar vertrouwde situaties (case in point: zo’n wortelsnijmoment zagen we eerder dit jaar in de remake van THE GRUDGE). De meteorietinslag roept de associatie op met het knusse THE BLOB (1958). Dat is onvermijdelijk, kun je zeggen: Lovecraft schreef nu eenmaal over een meteoriet. Maar toen was zo’n verhaal nog relatief nieuw. Stanley maakt een film voor 21ste-eeuws filmpubliek, dat al tientallen onheilbrengende meteorieten heeft zien neerstorten. Zoals een moderne vampier geen zwarte cape meer draagt, zo zou een moderne color out of space misschien op andere wijze moeten arriveren. Hoe dan? Misschien weet Alex Garland iets; zijn ANNIHILATION (2018) sloeg effectief nieuwe wegen in met Lovecraftiaanse concepten. Of vraag het Robert Eggers. Met THE WITCH (2015) en THE LIGHTHOUSE (2019) maakte hij twee ijzersterke films over mensen die zich tegen elkaar keren in de greep van een ongekend gevaar. Dát is de categorie waar COLOR in wil zitten. De film loopt achter.

CONTROLE

Dit alles neemt niet weg dat COLOR OUT OF SPACE vaak heel leuk is. Soms lekker grotesk en zwartkomisch. De monsterpoppen zien er mooi uit – CGI-gebruik is tot een minimum beperkt. De derde akte is rommelig, maar dat werkt in het voordeel van de film: hier voelen we verlies van controle. Daarover gesproken: Nicolas Cage. Fans van zijn karakteristieke spelkeuzes hebben weer een paar momenten voor de highlight reel. Hij begint nog rustig, maar in de tweede helft van de film, als de invloed van ‘de kleur’ groeit, doet Nathan steeds vaker denken aan Peter Loew, Cage’ personage in VAMPIRE’S KISS (Robert Bierman, 1988). ‘Dad’s acting weird.’ Zeg dat wel. De manier waarop hij zijn kinderen eraan herinnert welke dieren ze houden (‘These are alpacas. Al-pacas!’), of woedend vieze tomaten in de prullenbak smijt; het is hilarisch, en zo bedoeld.

Maar het is meer. Hoewel Cage’ stijl welbekend is, zijn de uitbarstingen hier spaarzaam en onverwacht genoeg, dat zijn gedrag oprecht vreemd voelt. Veel verontrustender dan al die amusante clichés waar Stanley ons op trakteert. Eng? Niet op de klassieke manier, maar Cage’ spel heeft dat ongrijpbare; dat ‘slightly altered in a queer way impossible to describe.’ De kleur, zo leren we, is bezig zijn nieuwe leefgebied te veranderen in iets wat hij herkent en wij niet. Dat is precies wat Cage speelt. Richting het einde haalt ook de rest van de film zijn niveau. Het psychedelische pandemonium van de climax toont machteloosheid in een genadeloos chaotisch universum. De puzzelstukjes vallen níet op hun plek. De wiccarituelen van Madeleine, het feit dat Theresa net kanker heeft verslagen? Er gebeurt niets mee; de passies en problemen van mensen doen er niet toe. Hier komt Stanley dan toch met interessant commentaar op de bron. Juist doordat hij laat zien dat de figuren die Lovecraft zo achteloos vernietigde, ménsen zijn, heeft de misantropie een grotere impact.

Distributie: Splendid Film. Release NL: 28 mei 2020. BE: n.n.b. Copyright: Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Dit stuk verscheen eerder in Schokkend Nieuws #143. Online gepubliceerd op 1 juni 2020.

1 juni 2020
  • Titel
    Color Out of Space
  • Lengte
    111 minuten
  • Regie
    Richard Stanley
  • Scenario
    H.P. Lovecraft, Richard Stanley, Scarlett Amaris
  • Cast
    Nicolas Cage, Joely Richardson, Madeleine Arthur
  • Taal
    English
  • Land
    United States, Malaysia, Portugal
  • Trailer
Meer HorrorMeer Sci-Fi
guest
0 Reacties
Inline Feedbacks
View all comments

Ons magazine bevat nóg veel meer.

Word abonnee!

Als je houdt van de genrefilm, is ons magazine echt wat voor jou.
Neem een abonnement en voor slechts 35 euro valt-ie 6x per jaar op je mat.