Normaal gesproken komen buitenaardse wezens in films op visite om de boel hier overhoop te knallen, maar in CAPTIVE STATE verdwijnt na hun komst alle werkloosheid, armoede en misdaad in de wereld. Toch was het waarschijnlijk prettiger geweest als ze ons gewoon overhoop hadden geknald.
Het uitgangspunt van CAPTIVE STATE van scenarist/regisseur Rupert Wyatt (RISE OF THE PLANET OF THE APES) is niets nieuws. Series als CHILDHOOD’S END (2015), COLONY (2015) en V: THE ORIGINAL MINISERIES (1983) vertelden al eerder over ‘vreedzame’ buitenaardse wezens die niks aan gort schoten, maar wel in de mensheid de perfecte slaaf zagen. En het vraagstuk of bizarre maatregelen de moeite waard zijn als ze misdaad of werkloosheid laten verdwijnen, is ook al vaker onder de loep genomen. Zo begint de trailer van CAPTIVE STATE met exact dezelfde mededelingen als die van THE PURGE (James DeMonaco, 2013): de maatschappij is volledig geweldloos geworden en het werkloosheidscijfer was zelden zo laag.
CAPTIVE STATE begint als een standaard apocalyptische film: we horen geluiden van sirenes en stemmen die praten over de komst van ‘iets buitenaards’, afgewisseld met mondiale nieuwsbeelden met een hoop static tussendoor. Een paniekerige politieman en zijn vrouw proberen samen in de auto te ontsnappen aan de enorme chaos, maar worden aangehouden door een langharige buitenaardse verschijning. Tijdens deze kortstondige ontmoeting komt het stel om het leven, onder de ogen van hun twee jonge zoons Gabriel en Rafe op de achterbank van de auto. Maar de buitenaardse wezens laten hen, opvallend genoeg, met rust.
Een paar jaar later hebben de buitenaardse wezens volledige controle gekregen over de mensheid. Ieder persoon heeft een geavanceerd GPS-systeem in zijn nek en zodra je je niet aan de strenge regels houdt, word je meegenomen. De meeste mensen hebben daarom wijselijk ervoor gekozen om netjes mee te werken. In een grauw Chicago ontmoeten we een van hen, politieagent Mulligan (John Goodman in een amusante bijrol). Mulligan is de vroegere collega van de politieman uit de openingsscène en hij let daarom extra goed op diens zoon Gabriel (Ashton Sanders), een jongen die niets liever wil dan ontsnappen om vrij te kunnen leven. Zijn broer Rafe was lange tijd het gezicht van Phoenix, een groep verzetsstrijders, maar hij kwam tijdens een missie om het leven. Mulligan heeft echter een vermoeden dat Phoenix nog steeds actief is en zich voorbereidt op een nieuwe, grote aanval.
Het eerste deel van CAPTIVE STATE focust zich volledig op de rebelse Gabriel, die hier en daar materiaal probeert te verzamelen om te kunnen ontsnappen. Dit alles moet vanzelfsprekend enorm voorzichtig, want de autoriteiten kijken overal mee en zijn onverbiddelijk. Dat wordt duidelijk als Gabriel op zijn werk – waar hij aan de lopende band data moet vernietigen – een werkneemster ziet met wat cocaïne. Als alle werknemers aan het einde van de dag de fabriek verlaten, wordt de dame hardhandig uit de groep gehaald door gewapende mannen en meegenomen in een busje. Het is een grimmig beeld dat Rupert Wyatt schetst, deels door de groezelige setting, maar vooral omdat het in deze wereld nergens veilig voelt. Overal wordt Gabriel bekeken, zowel via de GPS in zijn nek als door buurtbewoners, die meteen voor het raam staan als hij zijn appartement verlaat. Zodra hij ook maar één regel breekt of iets verdachts doet, wordt het gemeld. CAPTIVE STATE gaat weliswaar over de gevolgen van een invasie van buitenaardse wezens, maar de aliens zelf spelen nauwelijks een rol; het werkelijke gevaar komt van alle mensen die de regels van de buitenaardse bezetter hebben geaccepteerd en hun wensen netjes opvolgen. En dat idee is vele malen enger dan wat harige monsters uit de ruimte.
Halverwege de film ontdekken we samen met Gabriel dat Rafe (Jonathan Majors) nog in leven is. Vanaf dat moment kiest regisseur Wyatt ervoor om weg te stappen van Gabriel. We krijgen hem een opvallend lange tijd niet meer te zien, terwijl het verhaal verder gaat met Rafe, die een aanslag plant tijdens een belangrijk evenement waarbij de aliens in levenden lijve zullen verschijnen. Een heel zooitje nieuwe personages verschijnt pardoes op het toneel en à la OCEAN’S ELEVEN zien we hen stuk voor stuk hun connecties gebruiken om deze aanslag tot in de puntjes voor te bereiden. Dit resulteert in de typische scènes waarin personages een seintje krijgen en vervolgens onder hippe deuntjes hun deel van het plan uitvoeren. De film is daarin lekker vlot, maar verliest geenszins die grimmige sfeer. De bendeleden uit OCEAN’S ELEVEN hoefden bijvoorbeeld geen pijnlijke operatie in een smerige, donkere kamer te ondergaan, waarbij een apparaatje uit hun keel werd gesneden.
Tijdens de uitvoering van de aanslag beleeft de film zijn hoogtepunt. Zo’n executie van een ingewikkeld en spannend plan is geen onbekend terrein voor Wyatt, die in 2008 Brian Cox al liet ontsnappen uit een gevangenis in THE ESCAPIST. Alleen is bij een dergelijke film wel vaak glashelder wat er voor de betrokkenen op het spel staat. In CAPTIVE STATE houdt Wyatt dat element bewust mysterieus. De motivatie en krachten van de bovennatuurlijke wezens zijn onduidelijk, evenals het uiteindelijke lot van de gevangen verzetsstrijders. Eén ding is zeker, ze komen niet weg met een simpele bekeuring. Het maakt de hele missie – zeker tegen het einde – geregeld zenuwslopend, want zoals het een goede heistfilm betaamt, loopt niet alles geheel volgens plan.
Wyatt levert met CAPTIVE STATE een zeer aangename sciencefictionthriller af zonder bombast. De film is vakkundig geregisseerd en bevat uitstekend werk van onder meer cinematograaf Alex Disenhof en componist Rob Simonsen. Met een groot deel van de cast en crew werkte Wyatt eerder samen aan de televisieserie THE EXORCIST, zoals Disenhof en acteurs Alan Ruck en Ben Daniels. Bovenal valt het script dat Wyatt schreef met Erica Beeney te prijzen. Het basisidee van CAPTIVE STATE mag dan niet bijster origineel zijn, hun scenario zit enorm goed in elkaar en heeft tot het eind een hoop zeer interessante verrassingen in petto.
Distributie: WW Entertainment. Release: 2 september (dvd en blu-ray) Copyright Jasper ten Hoor. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 31 augustus 2020.
