Een terugkeer van een televisieserie na vijfentwintig jaar, dat zijn zware verwachtingen waar de makers aan moeten voldoen. TWIN PEAKS: THE RETURN, het officiële derde seizoen van culthit TWIN PEAKS, heeft gelukkig dezelfde mensen aan het roer: Mark Frost, en bovenal David Lynch.
Directeur van de Amerikaanse betaalzender Showtime, David Nevins, tevens de geldschieter voor TWIN PEAKS: A LIMITED EVENT SERIES, omschreef de serie als de ‘pure heroin version’ van het werk van David Lynch. Dat blijkt inderdaad waar: veel van de eigenzinnige tendensen in het werk van Lynch, die voorheen hier en daar getemperd werden door zaken als beperkte speelduur of (zoals destijds bij TWIN PEAKS) televisiecensuur, krijgen hier ruim baan.
De vraag is echter of dat altijd goed is. Mensen die INLAND EMPIRE langdradig en onsamenhangend vonden kunnen hun lol op met TWIN PEAKS: A LIMITED EVENT SERIES. Soms kijken we vijf minuten naar een man die de vloer aanveegt en elders worden we getrakteerd op onnavolgbare verhaallijnen die zelden ergens heen gaan, soms tot frustratie van de kijker. Je kunt veel zeggen over David Lynch, maar behaagziek is hij niet.
Dat uit zich onder andere in de benadering van het personage Dale Cooper, de held van de originele serie. Al vroeg keert Dale Cooper terug in het land der levenden als Dougie Jones, die het best te omschrijven valt als een amper functionerende comic relief, die niet zelf naar het toilet kan en lijdt aan echolalie. Het levert komische en vervreemdende momenten op, maar Lynch rekt het plot zover uit dat het voelt als een bewuste poging de kijker te dwarsbomen. Wil je Cooper terug? We hebben andere plannen. Wil je het warme Twin Peaks weer zien? Driekwart van de serie is een extreem duister verhaal dat zich elders in Amerika afspeelt.
Keer op keer ontzegt David Lynch de kijker de verwachte herkenningspunten. Voor sommige mensen die live keken was dit frustrerend. David Lynch omschreef de serie zelf als een achtien uur durende film, maar het vraagt nogal veel van de kijker om telkens een stukje van die film te zien, met een week ertussen. Vooral frustrerend was het bijvoorbeeld dat Lynch soms scènes over drie afleveringen uitsmeerde, iets dat geen probleem is als je binge-watcht, maar funest is als je deze scènes bekijkt in een tijdsbestek van bijna een maand. TWIN PEAKS: A LIMITED EVENT SERIES is een serie die beter op zijn plek valt wanneer hij bekeken in een kort tijdbestek, waardoor er meer stuwkracht zit in de afwikkeling van de plot.
Maar zelfs dan vraagt Lynch veel van de kijker. Meer dan ooit wordt duidelijk dat TWIN PEAKS: A LIMITED EVENT SERIES een serie over trauma is, wat zich hier kenmerkt in een scala aan gebroken en getraumatiseerde personages en een grote bak vrouwonvriendelijk geweld. Dat de serie een aanklacht is tegen misogynie maakt sommige van de (seksueel) gewelddadige scenes niet makkelijker te verhapstukken.
Toch kent TWIN PEAKS: A LIMITED EVENT SERIES, mede dankzij de warse tendensen van Lynch, enkele glorieuze televisiemomenten. Aflevering 8 is niet voor niets hoog aangeschreven binnen de filmpers, want deze zwart-wit-aflevering is werkelijk betoverend in haar nachtmerrieachtige vervreemding. Ook de twee laatste episodes zijn bijzonder. Al moet ook hier de kijker Lynch’ neiging rustige momenten uit te rekken verkroppen, want vijftien minuten van de laatste aflevering bestaat uit stilzwijgende autoritten.
Het is lovenswaardig dat we Lynch op de valreep van zijn pensioen een werk hebben kunnen zien maken met een groot budget, ruime speelduur en volkomen artistieke vrijheid. Dat is iets om dankbaar voor te zijn, ongeacht enkele van de ergernissen die ‘ongebreidelde Lynch’ met zich meebrengt.
EXTRA’S
De serie kijken op schijf is de juiste vorm, aangezien bingewatchen in dit geval aan te bevelen valt. Nog fijner zijn de ruim 8 uur aan extra’s. Sommige van deze zijn niet bijzonder, zoals het promotiemateriaal van Showtime, maar bijna zes uur van de extra’s bestaat uit korte making-ofs. Deze making-ofs geven een zeer verhelderend beeld van de werkwijze van Lynch, die soms ter plekke nog een set design aanpast en zijn acteurs af en toe onnavolgbare instructies geeft. De intensiteit waarmee Lynch regisseert – soms duidelijk geïrriteerd, andere keren ontroerd – is betoverend. Hij lijkt het filmen te benaderen als een schilder of beeldhouwer, die speelt met tijd en ruimte. Soms kneedt hij wat deeg in het gezicht van zijn acteurs, dan smeert hij wat eigeel op de grond, en dan weer laat hij de acteurs scènes uitrekken of inkorten. Het script staat vast, de dialoog ook (improviseren is uit den boze, volgens de acteurs), maar Lynch speelt ter plekke nog met zaken als intonatie, stiltes en emotie.
De making-of-documentaires zijn, ondanks een onnodige Herzogiaanse voice-over, enkele van de meest verhelderende achter-de-schermen-beelden op een dvd of blu-ray ooit. Qua kwaliteit én kwantiteit doet het denken aan de diepgravende setdocumentaires op de Extended Editions van THE LORD OF THE RINGS, nog steeds onverslaanbaar als het gaat om essentiële extras. Voor een man die notoir gesloten is als het gaat om het uitleggen van zijn werk, is het extra bijzonder dat Lynch, tijdens het maken van zijn zwanenzang, zo’n verhelderend kijkje in de keuken heeft gegeven.
Distributeur: Universal. Op dvd en blu-ray vanaf 28 maart 2018. Copyright: Theodoor Steen. Overname uitsluitend naar goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 4 april 2018.
