Op de bodem van de Stille Oceaan wordt een reusachtig ruimtevaartuig aangetroffen, dat daar enkele honderden jaren eerder moet zijn neergeploft. Voor de Amerikaanse overheid reden genoeg om een team bij elkaar te roepen, bestaande uit de duurbetaalde Hollywood-sterren Dustin Hoffman, Sharon Stone en Samuel L. Jackson.
Aangevuld met de mindere goden Queen Latifah en Liev Schreiber (SCREAM) gaat het drietal onder leiding van Peter Coyote ter plekke op onderzoek uit. In de buik van het mysterieuze gevaarte stuit het gezelschap op een kolossale zwevende bol – de sphere – die uit vloeibaar metaal lijkt te bestaan. Na terugkeer in een onderwaterverblijf pal naast het ruimtevaartuig, raakt wiskundige Jackson zonder aanwijsbare oorzaak in een coma. Vervolgens doet zich een reeks onheilspellende incidenten voor, die onmiskenbaar duiden op de aanwezigheid van een kwaadaardige buitenaardse levensvorm. Maar waarom manifesteert het wezen zich alleen indirect, via de radar en de computer? En welke rol speelt de bol in het geheel?.Aldus in beknopte én versluierde vorm het verhaal van de film, dat werd ontleend aan Michael Crichton’s roman uit 1987. Meer weggeven van de inhoud zou het weinige plezier dat er aan de film valt te beleven maar vergallen, al kan een kleine hint geen kwaad. SPHERE heeft zijn waterige setting weliswaar gemeen met James Cameron’s THE ABYSS, thematisch komt de film dichter in de buurt van de klassieker FORBIDDEN PLANET uit 1956. Meer expliciet is de knipoog naar ALIEN. Net als Ian Holm in de film van Ridley Scott, valt Jackson na het ontwaken uit zijn coma gulzig aan op een bord voedsel, waarna hem een vergelijkbaar gruwelijk lot lijkt beschoren, let wel: lijkt. Toch speelt Levinson, vooral bekend van niet-genre werk als RAIN MAN, SLEEPERS en het recente WAG THE DOG, het spel anders dan de liefhebber van SF en horror gewend is. In tegenstelling tot bijvoorbeeld James Cameron toont hij hoegenaamd geen belangstelling voor de hi-tech omgeving waarin zijn personages opereren. Cameraman Greenberg kreeg de opdracht Hoffman c.s. zoveel mogelijk in extreme close-ups in beeld te brengen, een stilistische keuze waarmee Levinson onbedoeld tot uitdrukking brengt weinig geimponeerd te zijn door het materiaal waarmee hij werkt: een SF-variant van het aloude spookhuis-verhaal. Maar in plaats van de aandacht af te leiden van de problemen waaronder het script gebukt gaat, vergroot Levinson’s aanpak ze alleen maar. Terwijl Hoffman en Jackson op routine nog net weg weten te komen met hun eendimensionale rollen en cliché-dialogen, gaat de kortgeknipte Stone al bij de eerste emotionele uitbarsting onderuit. Wat de spanning en geloofwaardigheid al evenmin ten goede komt is het vroege tijdstip waarop Levinson de toeschouwers de sleutel tot het mysterie aanreikt, terwijl zijn team van ‘briljante’ academici hardnekkig in het duister blijft tasten. .Wanneer de overlevenden aan het slot voor de vraag worden gesteld of ze hun ervaringen wellicht beter kunnen vergeten om de toekomst van de mensheid niet op het spel te zetten, haalt de toeschouwer dan ook onverschillig de schouders op. Ze zien maar.
Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #34, p4.
