Na het floppen van BIG TROUBLE IN LITTLE CHINA keerde John Carpenter eind jaren ’80 terug naar de low budget-wortels van zijn carrière. Voor drie miljoen per film draaide hij PRINCE OF DARKNESS en THEY LIVE, die ondanks hun budgettaire beperkingen tot zijn beste werk gerekend mogen worden.
Dat beide titels nu verschijnen op kwalitatief hoogstaande dvd’s mét audiocommentaar van Carpenter stemt vrolijk en het feit dat Canal+ de onderneming financierde, bewijst andermaal dat de man in Frankrijk nog steeds op waardering mag rekenen. Frankrijk is dol op auteurs en zowel PRINCE OF DARKNESS als THEY LIVE passen uitstekend in ’s mans oeuvre, zij het om verschillende redenen.
PRINCE OF DARKNESS is een sterke variant op wat Carpenter zelf aanduidt als zijn ‘siege movie’: de film waarin de protagonisten op één lokatie als ratten in de val zitten, belegerd door een straatbende (ASSAULT ON PRECINCT 13), verdronken scheepsvolk (THE FOG), geesten van Marsbewoners (GHOSTS OF MARS) of bezeten zwervers, zoals in PRINCE OF DARKNESS. De dreiging komt ook van binnenuit (een element dat herinnert aan THE THING) wanneer het Kwaad, in de vorm van groene smurrie die eeuwenlang door een geheim broederschap werd bewaakt, bezit neemt van de wetenschappers die de komst van de antichrist willen verhinderen.
Dit is reli-horror in een wetenschappelijke context. Maar hoewel Carpenter op het audiocommentaar vertelt dat de film voortkwam uit zijn fascinatie voor quantummechanica, haast hij zich erbij te melden dat het scenario van ‘mumbo jumbo and gobbledygook’ aan elkaar hangt. Uiteindelijk draait het hier niet om de inhoud maar om de vorm. Het zijn de alledaagse lokatie – een sober kerkje in een buitenwijk van LA -, Carpenter’s dreigende electronische muziek en het afgemeten camerawerk en de zachte belichting van Gary Kibbe die voor een wonderlijke creepy sfeer zorgen. De enige zwakke schakel is hoofdrolspeler Jameson Parker, een voormalige tv-hunk die met zijn pornosnor en onnozele oogopslag ernstig miscast is als natuurkundestudent. Parker werd in 1992 overigens door zijn buurman neergeschoten vanwege een ruzie om een hondendrol. Hij leeft nog, maar werd nooit meer helemaal de oude. Misschien is dat de reden dat Carpenter op het audiocommentaar wordt bijgestaan door bijrolacteur Peter Jason, die weinig te melden heeft en vooral als stoorzender optreedt.
Het commentaar bij THEY LIVE is nog chaotischer, maar door de aanwezigheid van worstelaar ‘Rowdy’ Roddy Piper ook meteen een giller. Piper buldert alsof hij een promo-spotje voor de WWF inspreekt, vergelijkt de heldendaden van de hoofdpersonages met die van de passagiers aan boord van het vierde vliegtuig dat neerstortte op 11-9 en overstelpt Carpenter met een stroom complimenten. Het wordt aandoenlijk wanneer Piper de kwaliteit van zijn acteerwerk in twijfel trekt en Carpenter de kleerkast geruststelt door hem een echte method-acteur te noemen. We lachen er wel om, maar voor een worstelhork doet Piper het heel aardig in de hoofdrol. Zijn werkloze bouwvakker John Nada is bovendien een aanwinst voor Carpenter’s stoet stoere neo-cowboys, van Snake Plissken tot vampierjager Jack Crow. Zijn beste scène is ongetwijfeld die waarin hij tot de tanden bewapend een bank binnenstapt, zijn shotgun doorlaadt en roept: ‘I’m here to chew bubblegum and kick ass… and I’m all out of bubblegum.’
Je zou het niet denken van een film die halverwege onderbroken wordt door een straatgevecht van bijna tien minuten, maar THEY LIVE steunt vooral op ideeën. Er is zowaar een politieke boodschap, die volgens Carpenter voortkwam uit zijn frustraties over het Reagan-tijdperk, maar zelfs na veertien jaar nog actueel is. Het kost immers weinig moeite om je voor te stellen dat, zoals John Nada ontdekt, de heersende klasse uit buitenaardse wezens bestaat die de arbeidersklasse middels subliminale boodschappen onderdrukken en in toom houden. Hadden wij zoals Nada een Hoffman-lens (een zonnebril waarmee je door het bedrog heenkijkt) dan zagen wij op reclameposters en billboards valse boodschappen als ‘De Euro is er voor ons allemaal.’ .
Extra’s: **
Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #56, najaar 2002
