Twee jaar geleden viel ONMIYOJI, toen onder zijn exporttitel THE YIN YANG MASTER, door omstandigheden helaas buiten de boot voor het Japan-programma van het Amsterdamse Festival van de Fantastische Film. Inmiddels is Yojiro Takita’s fantasie over ‘onmyoji’, oftewel magiërs, sterrenwichelaars en mystici aan het Japanse Mikado-hof tijdens de Heiaanse periode (794-1185 A.D.), in de VS als betaalbare dvd verschenen en gaat uiteraard aan de Schokkend Nieuws-kolommen niet voorbij.
Het verhaal, waarin de getalenteerde en wat eigengereide hofmagiër Abe no Seimei (Nomura, uit RAN) het samen met de jonge fluitspeler Minamoto no Hiromasa (Ito) opneemt tegen zijn complotterende collega Doson (Sanada, uit RINGU), is een sterk gecondenseerd amalgaam van populaire fictie en Japanse historie. Dit zorgt nu en dan voor vraagtekens, aangezien een zekere kennis van Seimei (die werkelijk leefde tussen 921 en 1005) en de betreffende folklore en periode in de landsgeschiedenis bij weinig kijkers voorhanden zal zijn. Het plezier is er niet minder om. Twee uur lang schept regisseur Takita een voortdurend door demonen belaagde, oude wereld waar intrige, traditie, afgunst en machtswellust kleine en grote toverduels ontketenen en spoken uit het verleden doen opstaan. Letterlijk, wat dat laatste betreft. Het is vooral de genuanceerd in beeld gebrachte ‘witte’ magie van Seimei die deze film onderscheidt van z’n meeste soortgenoten in de genrecinema. Het respect dat de mysticus voor de orde en het wezen der dingen heeft, vertaalt zich in intrigerende scènes waarin iedere spreuk, handeling en explicatie een diepere zin bezit. Aan vuurwerk ontbreekt het ONMYOJI niet (de finale is een klassieke showdown tussen tegenstrevers Seimei en Doson), maar het tempo is eerder gedragen en the devil is in the detail. De enige recente film die een vergelijkbaar inzicht meebrengt waar het om occultisme gaat, is Pupi Avati’s L’ARCANO INCANTATORE. De tragiek van sommige figuren en de met zorg uitgewerkte emotionele basis van onmyoji herinneren weer aan Frank Laloggia’s spookverhaal LADY IN WHITE. In dit geslaagde geheel dragen de melodieuze synthesizerthema’s en soms Enya-achtige koortjes van componist Shigeru Umebayashi in niet geringe mate bij tot de fantastische sfeer in deze dageraad der Nippon-magiërs: goden en geesten dansen als het ware tussen de sterfelijken door. Takita regisseerde zijn film als was het 1950. Acteerwerk, dialogen, decors, special effects – alles is in die ouderwetse, bijna naïeve stijl gehouden, waardoor ONMYOJI misschien vooral bij de wat oudere genreliefhebber wat extra sympathiepuntjes scoort. De mysterieuze vogel in de keizerlijke tuinen is een klassiek staaltje animatronics. Zelfs het cgi-werk – een hand uit de muur, rondzoevende demonen, een reusachtig lichtgevend pentagram – heeft iets van eergisteren, wat niet bij iedereen voor gecharmeerde blikken zal zorgen, maar naadloos in de old school-aanpak past. En wanneer de keizerlijke garde muteert tot een rabiaat met samoeraizwaarden zwaaiend zombielegertje, zou je zweren dat je naar een tot leven gekomen Japanse horrorprent uit vroeger eeuwen zit te kijken. Verdere troefkaarten zijn de glansrol van theateracteur Nomura als de schelmachtige Seimei en de bescheidener, maar niet minder effectieve rol van Kyoko Koizumi als de tot onsterfelijkheid veroordeelde Vrouwe Aone. Zij is de beslissende factor in de titanenstrijd en het offerstuk in het epische schaakspel. De speciale editie van de Amerikaanse dvd (Japans met Engelse ondertitels als 5.1-audiotrack; 1.85:1 anamorf beeld) bevat een making of, interviews, een alternatief einde en een boekje waarin de personages en hun historische achtergrond worden geschetst. N.B. In sommige recensies is opgemerkt dat in de laatste veertig minuten van de dvd het geluid een fractie van een seconde asynchroon loopt met het beeld. De term ‘fractie’ is hier als zodanig op te vatten en niet of nauwelijks waarneembaar.
film *** / extra’s *** Copyright 2004 Oliver Kerkdijk. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #61, p50.
