Midden jaren ’70 effende het fenomenale succes van THE EXORCIST het pad voor relihorror op grote schaal. Filmproducent Harvey Bernhard herkende in het bijbelboek Openbaringen een perfect uitgangspunt voor een horrorfilm, waarin de profetie over de geboorte van de zoon van Satan werkelijkheid wordt.
THE OMEN bleek succesvol, waarop de de 20th Century Fox studio twee vervolgfilms financierde. Achter de schermen vormde de inbreng van Bernhard en componist Jerry Goldsmith hierbij de enige constante factor. Een paar jaar geleden volgde de tv-produktie OMEN 4: THE AWAKENING, een overbodige en magere herhalingsoefening, die in de Amerikaanse OMEN dvd-box als exclusieve bonusschijf is opgenomen, maar in de nieuwe Nederlandse box ontbreekt. Dat is geen gemis.
Dat THE OMEN ons in zijn digitale incarnatie kort na de opgelapte versie van THE EXORCIST bereikt, maakt een vergelijking tussen de twee films wederom onvermijdelijk. Dat pakt nog steeds in het voordeel van Friedkins film uit, hoezeer de regisseur ook zijn best deed om zijn meesterwerk te slopen. THE EXORCIST dankt zijn superioriteit aan psychologische diepgang en dramatische zeggingskracht, factoren die in THE OMEN ondergeschikt zijn aan een vaardig uitgewerkte plot en een reeks spectaculair verbeelde sterfgevallen.
Regisseur Richard Donner is geen getalenteerd provocateur, maar een ambachtsman en hij kreeg met hoofdrolspeler Gregory Peck een ster als handicap. Peck gedraagt zich als een Houten Klaas, die zelfs om de gruwelijke dood van zijn vrouw nog geen traantje laat, en dat komt de film niet bepaald ten goede. Met een klassieke onthoofding als hoogtepunt bevat de film echter meerdere sterke scènes, de kleine Harvey Stephens oogt eng genoeg als het satanskind, en de met een Oscar bekroonde muziek van Goldsmith blijft een joker van formaat.
Dat laatste blijkt ook in DAMIEN: OMEN 2, een sterk vervolg met een roerige geschiedenis: co-scenarist Mike Hodges werd na twee weken als regisseur ontslagen en vervangen door Don Taylor. De film lijkt daar geenszins onder te lijden, met dank aan een sterk acteursensemble en een geslaagd scenario, dat meer dan de voorganger suggereert dat de antichrist door een wereldwijd satanisch complot beschermd wordt. Als sjieke bodycount movie doet dit tweede deel nauwelijks onder voor het origineel, en de jonge Jonathan Scott-Taylor maakt grote indruk als het satanskind dat zijn lot moet aanvaarden.
In THE FINAL CONFLICT, van de derde ambachtsman-van-dienst Graham Baker, neemt de destijds nauwelijks bekende Sam Neill met een geslaagd akelige arrogantie de rol over, waarbij zijn blasfemische monologen over de aanstaande wedergeboorte van Christus voor de hoogtepunten zorgen. De confrontatie tussen het satansgebroed en een zevental moordlustige priesters is amusant, maar loopt met een sisser af en mist het epische karakter dat een dergelijke religieuze titanenstrijd behoeft. Dat neemt niet weg dat de trilogie als geheel onverminderd amusant blijft, dankzij de thematiek, de muziek en de drie vertolkers van Damien Thorn, en ondanks de gebreken. Die speelden in de tienerjaren van ondergetekende geen rol: drie keer THE OMEN betekende drie keer intens genieten. Een kinderhand is gauw gevuld, zo concludeer ik nu.
Beeld en geluid
De films zien er in de correcte beeldratio van 2.35:1 alledrie prima uit, en de nieuwe dolby stereo geluidsmix geeft herhaaldelijk ruim baan aan het Avé Satani van Goldsmith.
Extra’s
THE OMEN bevat meerdere interessante extra’s: Richard Donner en editor Stuart Baird zijn te horen op een droog informatief commentaarkanaal en komen ook aan het woord in de 46 minuten durende terugblik ‘666: The Omen Revealed’. Op de ons geleverde testpersing worden de pratende hoofden geen van alle geidentificeerd, maar scenarioschrijver David Seltzer is direkt herkenbaar door de claim dat de film zijn blauwdruk naar de letter volgt, wat wordt tegengesproken door andere participanten. Door de individueel afgenomen interviews blijft een confrontatie uit, en dat is jammer, want waarschijnlijk hadden Seltzer, Bernhard en Donner een levendige discussie over het auteurschap kunnen hebben.
Een kort segment ‘Curse or Coincidence?’ blikt terug op de bij relihorror gangbare speculaties over een mogelijke vloek op de produktie, en Jerry Goldsmith geeft uitleg over de totstandkoming van de vier belangrijkste muzikale thema’s. Dat is ongebruikelijk, maar zeker opportuun, want ook Donner stelt herhaaldelijk dat THE OMEN zonder Goldsmith veel minder indruk had gemaakt.
Op het commentaarkanaal van DAMIEN: OMEN 2 interviewt de producent van de dvd’s gangmaker Harvey Bernhard, die alle acteurs uit de hele trilogie een veer in de reet steekt, enkele verhelderende uitspraken over het producentendom doet en helaas nauwelijks ingaat op het conflict met Mike Hodges. Ook THE FINAL CONFLICT bevat een commentaarkanaal, maar hier moet grijze muis Graham Baker het alleen zien te redden en dat gaat hem slecht af.
De schijven bevatten alledrie wat afgeragde trailers van de films, en de menu’s zijn fraai, hoewel overduidelijk geinspireerd op het werk van Kyle Cooper, de trendsettende vormgever van de openingstitels van SEVEN, MIMIC en THE ISLAND OF DR. MOREAU.
SN-koopadvies
De hele box is alleen aan te raden voor de ware gelovigen, zeker gezien het magere aanbod aan extra’s bij deel twee en drie. Wie alleen THE OMEN hoog heeft zitten heeft aan één schijf genoeg. Wie per se het apocrief OMEN 4: THE AWAKENING erbij wil hebben dient de Amerikaanse box aan te schaffen. Die is verder identiek aan de Nederlandse variant.
Copyright Bart van der Put. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #50, p37.
