Een kleine twintig jaar geleden begon Peter Jackson in zijn woonplaats Wellington, Nieuw-Zeeland aan de productie van zijn debuutfilm BAD TASTE. De autodidact woonde nog thuis, bakte de rubberen maskers voor zijn monsters in de keukenoven van zijn moeder en was vier jaar lang op vriendendiensten aangewezen om de film te voltooien. Eind 2003 krijgt Jackson een koninklijk onthaal in Wellington, waar honderdduizend mensen de regisseur van THE LORD OF THE RINGS: THE RETURN OF THE KING toejuichen.
Als het op statistieken aankomt hebben Jackson en zijn troepen zich met de ambitieuze opzet van de trilogie al van een plaats in de geschiedenisboekjes verzekerd, en de massale opkomst bij de première zal daarbij niet onvermeld blijven. Het onthaal past goed bij een film die in alles de overtreffende trap van de twee voorgangers biedt: THE RETURN OF THE KING is langer dan de vorige delen, bevat meer veldslagen, massascènes, monsters en personages, en heeft meer slotakkoorden dan willekeurig welke andere filmserie uit de geschiedenis.
Het sluitstuk kent grofweg twee hoofdlijnen: terwijl de Hobbits Frodo en Sam zich met hulp van Gollem naar de Doemberg begeven om de ring te vernietigen, trekken de monsterlijke troepen van Sauron ten strijde tegen de volkeren van Midden-Aarde. De drie gescheiden verhaallijnen van THE TWO TOWERS zaten elkaar af en toe lelijk in de weg, en dat wreekte zich in de climax, waarin lichtvoetige scènes met de wandelende boom Treebeard de enerverende belegering van Helm’s Deep hinderlijk onderbraken. In de opvolger werkt de afwisseling tussen de twee verhaallijnen nergens storend, omdat de toon en intensiteit volledig in overeenstemming zijn. Gollem en de twee Hobbits begeven zich in de hel, terwijl de andere partijen het tegen een overmacht aan helse creaturen moeten opnemen. In beide gevallen wordt er herhaaldelijk van de helden verwacht dat ze zichzelf voor de goede zaak opofferen, en Jackson en zijn acteurs slagen erin dat thema een enorme urgentie en emotionele lading te geven.
Wie bij het eerste deel net als de helden naar adem snakkend uit de mijnen van Moria kwam, zal het in het sluitstuk dan ook meermaals te kwaad krijgen. Daarmee bewijzen Jackson en zijn medewerkers zich de meerderen van George Lucas en kornuiten, die er bij de twee nieuwe STAR WARS films maar niet in slaagden het hart te beroeren. De vergelijking is opportuun, omdat beide series elkaar in de epische opzet en de technische uitwerking duidelijk naar de kroon steken.
Op het technische vlak markeert THE RETURN OF THE KING over de hele linie een stap voorwaarts, al lijken sommige trucages voor verbetering vatbaar. Er zijn meer elementen die kritiek uitlokken. Van tovenaar Saruman wordt niets meer vernomen en ook andere personages komen er te bekaaid vanaf. Het staat inmiddels vast dat die problemen met het verschijnen van een derde extended edition-dvd in november 2004 zullen worden weggenomen, terwijl de lange reeks zoetsappige slotscènes in de context van een enkele film excessief aandoet, maar in een epos van twaalf uur gepast is.Net als THE RETURN OF THE KING is de complete trilogie veel meer dan de som der delen: de grote reis van dat jochie van BAD TASTE is een triomftocht die het predikaat meesterwerk verdient.
Copyright Bart van der Put. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #61, winter 2003/2004.
