In THE ISLE (oorspronkelijke titel: seom) toont regisseur Ki-Duk Kim een plek waarvan je zou kunnen aannemen dat hij daadwerkelijk bestaat, ergens in de bergen van Zuid-Korea, maar die toch eerder lijkt op het vage, ongerepte landschap van een droom of allegorie.
De hele film speelt zich af op en rond een groot, mistig meer dat door een mysterieuze jonge vrouw met spitse zwarte wenkbrauwen als drijvend bungalowpark wordt geëxploiteerd. ‘Bungalowpark’ is eigenlijk het verkeerde woord voor deze verzameling minuscule, pastelkleurige hutjes op vlot, ook omdat je daarbij eerder aan vakantievierende gezinnen denkt dan aan de eenzame geile mannen die Hee-Jins voornaamste klandizie vormen; maar beschrijf maar eens een uitzicht dat op geen enkel ander uitzicht lijkt. Het is trouwens geen onverdeeld prettig uitzicht. In de stille, ongerijmde wereld van THE ISLE slaan de mensen elkaar immers om de haverklap letterlijk aan de haak. Niet voor niets stond de film een paar jaar geleden op het Filmfestival van Rotterdam bekend als ‘die met de vishaakjes’. Maar voor we bij de scènes belanden die destijds voor die reputatie zorgden, laat Kim zien hoe het er dagelijks aan toe gaat in deze onaardse omgeving. Hee-Jin ontvangt de huurders in haar kantoor op de oever, vaart hen met haar motorbootje naar de hut van hun keuze, pendelt heen en weer met koffie en visvoer, regelt een prostituée of stelt desgewenst haar eigen lichaam ter beschikking. Er wordt wat gehengeld en geneukt, en dat is het zo’n beetje. Ook de camera lijkt zich in een hutje te hebben verschanst: de kadrering is afstandelijk, statisch en soms ook wat wiebelig. Hier en daar permitteert Kim zich een korte duik onder water, bijvoorbeeld om vanuit visperspectief te registreren hoe een van de klanten aan de rand van zijn vlot een grote boodschap doet. De keutels klotsen je tegemoet, en het ziet er in snorkelend softfocus nog esthetisch uit ook. De concentratie op de dagelijkse routine van het vakantievissersoord maakt dat je van Hee-Jins karakter slechts een beperkte indruk krijgt. Een vrouw met zo’n aartsdonker, dierlijk gezicht heeft vast een getroebleerd verleden en misschien ook een hoop vreemde plannen voor de toekomst, maar Kim laat alles in het ongewisse. Geen flashbacks of kiekjes van Hee-Jins ziel, geen scènes uit haar vrije tijd. Zelfs haar stem blijft verborgen: Hee-Jin doet haar werk zwijgend, en wanneer ze de escortservice belt gebeurt dat buiten beeld en geluid. De enige dialoog die de film kent is de vulgaire onzinpraat van Hee-Jins klanten en hun hoertjes. Ook omdat Kim weinig gebruik maakt van muziek, is de soundtrack van THE ISLE vaak net zo stil en sereen als het decor. Het strakke oppervlak van de film begint te rimpelen met de komst van Hyun-Shik, die nog niet goed en wel een hutje heeft betrokken of zich al van kant probeert te maken. Hee-Jin steekt daar een stokje voor, als een alwetende zeemeermin onder het vlot doorzwemmend, zodat zich tussen de twee een woordloze romance kan ontvouwen waarin vooral met spiegeltjes wordt gecommuniceerd en genoeg plaats is voor geweld, waanzin én tederheid. Het ene moment liggen ze paradijselijk in elkaars armen of buigt hij voor haar ijzerdraad om tot een microscopisch klein schommeltje, het volgende probeert hij haar als een bezetene te verkrachten. Waarom Hyun-Shik zomaar in een beest verandert, en waarom hij zich eerder door het hoofd wou schieten, blijft onduidelijk, ook al wordt de deur naar zijn geest enigszins op een kier gezet met een enkele ultrakorte en zeer agressieve droomscène. Wat die droomscène laat zien – een heftige vrijpartij en een stapel lijken – is meteen ook de enige verklaring voor Hyun-Shiks buitensporige reactie op het bezoek dat een stel politieagenten aan het terrein brengt: hij slikt een draad met vishaakjes in en begint er vervolgens uit alle macht aan te trekken. Het levert extreme close-ups van Hyun-Shiks uitpuilende ogen, bloederig gekokhals, en onverdraaglijk gegorgel op de soundtrack op. Met andere woorden, de scène waar we allemaal op zaten te wachten. Hee-Jin verbergt haar ongelukkige vriend onder het wc-luikje en haalt hem, zodra de agenten zijn vertrokken, met de hengel naar boven. Later zal Hee-Jin dezelfde haakjes ook bij zichzelf inbrengen, en dan zal het Hyun-Shik zijn die de hengel met veel voortvarendheid bedient. Scènes die de film naar een absurd-symbolisch plan tillen, en daarmee ook zin geven aan de schetsmatigheid van de personages. Terwijl ze zo naar elkaar zitten te vissen, kunnen Hee-Jin en Hyun-Shik, omdat ze zo ruw zijn vormgegeven, in archetypes veranderen en lijkt Kim hen voor te willen stellen als De Man en De Vrouw in hun eeuwige, even onmogelijke als onverwoestbare relatie van wederzijdse afhankelijkheid. Dat maakt van THE ISLE een paradoxale film. Met elke expliciete gruwelscène – die zich overigens niet alleen tot mensen beperkt: menige vis en kikker zal de opnamen niet hebben overleefd – wordt hij abstracter en metaforischer. Tegen de tijd dat Hee-Jin en Hyun-Shik het anker van hun hutje lichten heeft dat mistige meer nog maar weinig concreets. De koers is dan op dromenland. De door De Filmfreak uitgebrachte dvd bevat behalve een saaie montage van setopnamen die de noemer making of nauwelijks verdient, ook nog drie korte interviews met regisseur Ki-Duk Kim en hoofdrolspelers Suh Jung (Hee-Jin) en Yoosuk Kim (Hyun-Sik). ‘Jullie betrokkenheid geeft deze film kracht’, zegt Jung rechtstreeks tegen de kijkers. ‘THE ISLE is een mooie film. Moedig ons alsjeblieft aan door ernaar te kijken.’ Over de kwaliteit van de transfer valt nog weinig te zeggen. Bij het verstrekken van de recensie-exemplaren ontdekte De Filmfreak dat de film niet anamorf op de dvd stond, maar in een krakkemikkig letterboxformaat. Momenteel wordt gewerkt aan een nieuwe, anamorfe transfer. De releasedatum is vooralsnog niet bekend.
film **** / extra’s ** Copyright 2004 Kevin Toma. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #61, p45.
