Al waren er incidentele uitzonderingen, decennia lang leek het alsof Disney het alleenrecht op lange Amerikaanse animatiefilms had. Het succes van ALADDIN en THE LION KING inspireerde concurrerende studio’s echter tot de oprichting van eigen animatiedivisies. Warner Bros. schoot twee maal mis met THE MAGIC SWORD: QUEST FOR CAMELOT en THE KING AND I, technisch en inhoudelijk weinig indrukwekkende films die het Disney-stramien bovendien slaafs volgden. Met THE IRON GIANT gooit men het roer om: het is een hoogst originele film voor werkelijk alle leeftijden.
Liedjes ontbreken en de boodschap is nu eens geen stichtelijke gemeenplaats. Een van de beste films van vorig jaar, zo oordeelden veel critici, en daar voeg ik graag aan toe dat het ook een echte Schokkend Nieuws film is. De film is gebaseerd op Ted Hughes’ The Iron Man, een boek dat de Britse dichter voor zijn kinderen schreef om ze met de dood van moeder Sylvia Plath te leren omgaan. Regisseur Brad Bird verplaatste de handeling naar een Amerikaans dorp anno 1957 en dat pakt bijzonder goed uit. De lancering van de Russische Spoetnik intensiveert de Koude Oorlog, pulp-amusement wakkert de angst voor een buitenaardse invasie aan, jeugdcriminaliteit doet zijn intrede en de Beatnik-cultuur zaait nog meer verwarring. Wanneer er dan een enorme robot uit de lucht valt kan massale paniek niet uitblijven, maar de verwarde reus krijgt hulp van het jochie Hogarth Hughes en een lokale Beatnik, die schroot tot kunst verwerkt. Met de vaderloze science-fiction fan Hogarth en de beeldhouwende Beatnik beschikt de film over twee onconventionele helden, die in animatie en dialogen volledig overtuigen. Bird ridiculiseert het conformisme en de paranoia van de jaren ’50 op een aanstekelijke manier, maar heeft ook een actuele boodschap. De robot, die voor oudere stripfanaten ongetwijfeld aan Archie, de man van staal doet denken, is tot de tanden toe bewapend en leert dat hij geen wapen hoeft te zijn, waarmee Bird Amerikaanse kinderen een gezonde afkeer van wapentuig bijbrengt. Verantwoord is de film dus zeker, maar het goed doordachte scenario, de fraaie vormgeving en de rake schets van het tijdsgewricht zorgen ervoor dat THE IRON GIANT meer is dan een pacifistisch tractaat. Het is niets minder dan de E.T. onder de animatiefilms. Gaat dat zien!.**** Copyright Bart van der Put. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #45, p20.
