Onlangs liet horrorschrijver Stephen King zijn fans behoorlijk schrikken met de mededeling dat hij langzamerhand wel aan pensioen toe is. Nadat de vijf boeken die nu nog op stapel staan gepubliceerd zijn, zou de horrormeester het voor gezien houden: ‘Then that’s it. I’m done writing books’ vertelde hij aan de LA Times. Aanleiding voor de uitspraak was de gelijkenis tussen King’s nieuwste roman From a Buick Eight en zijn eigen Christine, die allebei een enge auto als middelpunt hebben.
Zelf sprak de schrijver over het ‘recyclen’ van ideeën.Dat laatste zou je ook kunnen denken van Scott Hicks’ verfilming van HEARTS IN ATLANTIS, die qua thema, sfeer en opbouw sterk doet denken aan STAND BY ME, Rob Reiner’s verfilming van King’s novelle The Body. In beide films haalt een volwassen man herinneringen op aan de laatste zomer van zijn kinderjaren en vormt het overlijden van een jeugdvriend de aanzet tot de nostalgische trip. Als hier sprake is van een ‘gerecycled’ idee, dan valt King weinig te verwijten. Zijn verhaal maakt immers deel uit van een vijftal onderling verweven novellen die samen de periode 1960-1999 bestrijken en waarin personages gevolgd worden vóór, tijdens en na de oorlog in Vietnam. Het is een boek over het verlies van onschuld van een hele generatie, maar dat thema komt pas goed aan de oppervlakte in de middelste drie novellen waarin de kinderen uit het eerste verhaal volwassen worden en tegen de oorlog in Vietnam protesteren, of in die oorlog vechten, erdoor achtervolgd worden of er op bizarre wijze munt uit slaan. Maar die drie verhalen zitten dus niet in de film. Hicks en William Goldman, die eerder Misery tot scenario bewerkte, hebben het hart met chirurgische precisie uit het boek verwijderd.
Het eerste verhaal, Low Men in Yellow Coats, vormt de basis van Scott’s film en handelt over de vriendschap tussen de twaalfjarige, vaderloze Bobby Garfield (Yelchin) en zijn mysterieuze bovenbuurman Ted Brautigan (Hopkins) die over paranormale gaven blijkt te beschikken. Brautigan is op de vlucht voor schimmige types die hij ‘low men’ noemt, mannen die zijn gave willen misbruiken. In King’s verhaal kwamen ze uit de wereld waarin ook King’s Dark Tower-serie gesitueerd is, een parallel fantasie-universum. Bij Hicks zijn het geheim agenten die Brautigan willen gebruiken in hun strijd tegen het communisme. .Die uitholling van het fantastische aspect is niet eens zo’n probleem. Sterker: de link met de Dark Tower-serie vond ik zelf nogal overbodig en vergezocht. In de film is de bron van het kwaad niet gelegen in een fantasiewereld, maar in het hart van de Amerikaanse samenleving: de regering. Hoe ironisch eigenlijk dat het laatste veel beter aansluit bij het onderliggende thema van King’s roman, waarvan in de film geen spoor te bekennen is!
In zijn filmische vorm ontstijgt HEARTS IN ATLANTIS nergens het idee dat door Kierkegaard ooit omschreven werd als: ‘Wat is de jeugd? Een droom. Wat is de liefde? De inhoud van die droom’. De film kan er aardig mee uit de voeten, vooral dankzij de overtuigende kalverliefde tussen Bobby Garfield en Carol Gerber, mooi gespeeld door krullenbol Anton Yelchin en de engelachtige Mika Boorem (die overigens ook al op elkaar verliefd waren in ALONG CAME A SPIDER). Hun eerste kus in het reuzenrad en later hun onbevredigende afscheid; het zijn herkenbare momenten. Het beoogde effect is dan ook dat wij terugdenken aan die ene verloren jeugdliefde of onze eigen eerste kus en vervolgens een traantje wegpinken. Sinds de zeven Oscarnominaties voor THE SHAWSHANK REDEMPTION ziet Hollywood in horrorschrijver King vooral een bron voor feelgood-films met Oscar-ambities. Die laatste zijn dit keer niet waargemaakt, ondanks de aanwezigheid van Anthony Hopkins, die een rol als deze op zijn sloffen kan spelen en dat hier dan ook doet, en regisseur Hicks, die met SNOW FALLING ON CEDARS en zijn voor een Oscar genomineerde SHINE al aantoonde zijn planken bij voorkeur van het allerdikste hout te zagen. Ook hier meent hij zijn publiek aan de hand te moeten nemen, met platte symboliek en een voor de hand liggende muziekkeuze; alsof we zonder Chuck Berry en Chubby Checker niet zouden weten in welk tijdperk de film zich afspeelt. Dieptepunt is het gebruik van The Platters’ Only You bij de scène waarin Bobby zijn jeugdliefde vaarwel zegt.
Van mij mag King nog wel een paar jaar doorgaan met schrijven, maar het wordt hoog tijd dat zijn verfilmingen worden weggehaald bij de exponenten van de snottercinema en would-be-artfilm. .
Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #54, voorjaar 2002.
