De titel van de film is voor velerlei uitleg vatbaar. Om te beginnen sluit CONTACT zich nu eens niet aan in de rij scare movies van het genre INDEPENDENCE DAY, maar benadert de mogelijkheid van intelligent buitenaards leven vanuit een meer realistische optiek. Waarom zouden ‘marsmannetjes’ per definitie uit zijn op gewelddadige kolonisering van de aarde, als er bij een vreedzame verstandhouding, voor beide partijen, zoveel méér valt te winnen?
Contact dus in de postieve zin van het woord (zie ook Spielberg’s onvolprezen CLOSE ENCOUNTERS OF THE THIRD KIND). ‘Contact’ is bovendien het sleutelbegrip in het leven van hoofdpersoon Ellie Arroway (Foster), een bevlogen sterrenkundige op zoek naar de zin van het leven. In een overigens wat al te zoetsappige proloog zien we hoe de jonge Ellie via haar zendapparatuur de ethergolven afspeurt naar haar overleden moeder. Als ook Ellies vader plotseling sterft, wordt de behoefte aan contact alleen maar groter. Ellie zal het uiteindelijk in de ruimte zoeken en niet bij God. Aan vervangende autoriteitsfiguren overigens geen gebrek in de film; van de vlotte jonge priester annex presidentieel adviseur Palmer Joss (McConaughey), via mentor Dave Drumlin (Skerritt), tot de door John Hurt gespeelde geheimzinnige miljonair S.R. Hadden.
Zolang CONTACT zich bepaalt tot de obsessies van een vrouw die tenslotte tot het inzicht komt dat haar eigen geloof in een hogere intelligentie niet eens zoveel verschilt van de religieuze overtuiging van anderen, leveren Zemeckis en zijn scenaristen indringend drama af. Gek genoeg zijn het juist de typische SF-elementen van het verhaal die minder overtuigen. Het moment waarop de ‘aliens’ voor het eerst van zich doen horen (middels een regelmatig mechanisch gedreun) genereert nog een behoorlijke dosis opwinding, maar Ellie’s met psychedelische computer-effecten verlichte trip naar een andere dimensie is al net zo’n verplicht nummer als het bekende rondje explosies aan het eind van de doorsnee actiefilm.
Onopzettelijk is waarschijnlijk de overeenkomst met het 42 jaar oude THIS ISLAND EARTH. In deze low budget SF-klassieker leggen aliens contact met de aarde door een geleerde een bouwpakket van een geavanceerd TV-toestel te sturen. In CONTACT ontvangt Ellie Arroway uit vergelijkbare bron de blauwdruk van een ruimtevaartuig.
CONTACT, het geesteskind van de inmiddels overleden schrijver Carl Sagan, deed er 17 jaar over om vaste vorm te krijgen. Een eerste, blijkbaar onuitvoerbaar geachte scenario-versie werd door Sagan midden jaren ’80 tot bestseller bewerkt, waarna Hollywood alsnog interesse toonde. Schrijvers, producenten en regisseurs kwamen en gingen, totdat Zemeckis uiteindelijk doorzette en slaagde. En nog op het juiste moment ook. Want na weliswaar met volle teugen te hebben genoten van het infantiele spektakel van INDEPENDENCE DAY en MEN IN BLACK, zijn we onze hersens zo langzamerhand wat steviger kost verschuldigd.
Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #32, oktober/november 1997.
