‘Take a look at my face. I am the future’, zingt Alice Cooper over de openingscredits van CLASS OF 1984. En warempel, regisseur Mark Lester blijkt met terugwerkende kracht inderdaad over profetische gaven te hebben beschikt toen hij het scenario schreef van de film.
CLASS OF 1984 vertelt het verhaal van Andrew Norris (King), een pacifistische muziekleraar uit Nebraska die wordt aangesteld op een school waar de leraren gewapend naar hun werk komen, de directie bang is om leerlingen te disciplineren en een gewelddadige jeugdbende iedereen terroriseert. De naïeve Norris laat zich echter niet zo makkelijk intimideren door de bende van Stegman (Van Patten) en dat maakt hem voor de de ontspoorde leerlingen al snel tot het ultieme mikpunt. Wat begint met baldadigheden en pesterijtjes ontaardt langzaam maar zeker in psychologische oorlogsvoering en fysieke confrontaties op het scherpst van de snede. Totdat de muziekleraar besluit zijn belagers met gelijke munt terug te betalen… Aan de oppervlakte is CLASS OF 1984 een snelle, onderhoudende en gewelddadige B-film zoals er 25 tot dertig jaar geleden wel meer uitkwamen. Nihilistische wraakfilms in de traditie van DIRTY HARRY en DEATH WISH, waarin getergde individuen het moeten opnemen tegen hun belagers omdat het rechtssysteem hen simpelweg niet kan beschermen. Ook de setting draagt hieraan bij; het morele verval van de samenleving komt tot uiting in de schreeuwende graffiti die door de hele school heen de muren bedekt. Tussen die muren heerst Stegman, een geniale maar sadistische bendeleider die in bescherming wordt genomen door zijn moeder en het lakse schoolsysteem. In een sleutelscène luistert de bende van Stegman aandachtig naar de biologieles. Niet omdat er die middag seksuele voorlichting op het programma staat, maar omdat de klas onder schot wordt gehouden door een overspannen biologieleraar (McDowell). Eén verkeerd antwoord kost hen het leven. Het is de enige manier waarop de leerlingen van Lincoln High nog iets valt bij te brengen. Op het niveau van een wraakfilm doet CLASS OF 1984 vakkundig zijn werk: gevilde konijnen, nazisymboliek, cirkelzagen en een groepsverkrachting zijn een paar van de elementen die de gemiddelde Schokkend Nieuws-lezer bij de les zullen houden. Het scenario van Lester en Tom Holland (de latere regisseur van CHILD’S PLAY) is vlot geschreven, er wordt degelijk geacteerd (let vooral op een jonge Michael J. Fox als übernerd Arthur) en bij vlagen is de film dus uiterst gewelddadig. Maar interessanter is de eerder genoemde vooruitziende blik van Mark Lester. In 1982 leken de bewakingscamera’s en metaaldetectors op middelbare scholen pure sciencefiction, inmiddels zijn ze niet meer weg te denken uit het schoolsysteem. Om over gewelddadigheden tegen onderwijzend personeel nog maar te zwijgen. Hoe kwalijk de praktijken van Norris’ leerlingen ook zijn, ze steken bleekjes af bij de misdaden van ‘probleemgevallen’ als Murat D. en de schutters van Columbine High. Jammergenoeg (niet alleen voor de film, maar ook voor het onderwijssysteem in het algemeen) is CLASS OF 1984 anno 2006 aan alle kanten ingehaald door de realiteit. Lester lijkt zich dit ook te realiseren en laat op het audiocommentaar en bij de making of geen moment onbenut om zijn film te classificeren als een waarschuwing aan het adres van de machthebbers, die destijds door iedereen ten onrechte als een ordinaire wraakfilm werd gezien. Hoe anders had het kunnen zijn wanneer men zich de waarschuwingen van CLASS OF 1984 ter harte had genomen en de problemen op Amerikaanse scholen had aangepakt. Lesters verongelijkte Calimero-toontje gaat op den duur op de zenuwen werken. Dat de regisseur het gelukkig niet altijd bij het juiste eind heeft op het vlak van onderwijsontwikkeling, bewijst de door hemzelf geregisseerde sequel CLASS OF 1999 (1990), waarin de leraren zijn vervangen door Terminator-achtige androïden.
Film **1/2 / Extra’s ** Copyright Eric van der Woude. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #69, p47.
