Nóg een vampierfilm? Over nóg een tienermeisje? Yup, nog een vampierfilm over een tienermeisje – maar laat dat je niet afschrikken, want met Neil Jordan als regisseur is het niet zo verrassend dat BYZANTIUM een stuk meer te bieden heeft dan die beschrijving doet vermoeden.
Om te beginnen met het grootste verschil: het tienermeisje, Eleanor (Ronan), mag dan grote heldere ogen hebben en zich kleden als een modern Roodkapje, zíj is hier de vampier. Niet de enige overigens: haar moeder, Clara (Arterton), leeft ook van mensenbloed. Samen leiden ze een nomadisch bestaan, achtervolgd door mannen – altijd mannen – die weinig goeds met ze voorhebben. Zo belanden ze in een verloren kustplaatsje, maar ook daar vinden ze niet lang rust.
In dit seizoen vol explosies en films die elkaar qua vernieling lijken te willen overtroeven, is het een opluchting om een film te vinden die meer op sfeer leunt dan op actie. Grote gedeeltes voelen als een droom – soms een weemoedige meditatie over verhalen, dan weer een onderkoelde romance tussen twee zonderlinge tieners, en ook – als de focus op Arterton komt te liggen – een zwoele, bloederige nachtmerrie.
De film valt ook op door de thematiek. Keer op keer wordt vampirisme getoond in samenhang met de exploitatie van vrouwen. De mannen die Clara en Eleanor achtervolgen blijken louter door misogynie gemotiveerd: eigenlijk zijn het net kleuters die boos zijn dat er ook meisjes in hun speeltuin willen spelen. Over verhalen gaat het ook, vooral over het verhaal dat je over jezelf vertelt.
Het is alleen jammer dat Jordan niet meer op verhalenvertellers vertrouwt. Het verleden had beter alleen via de voice-over van Eleanor kunnen worden uitgelegd, dan via de fletse flashbacks waarin Jonny Lee Miller wanhopig zijn best doet om een memorabele slechterik neer te zetten, maar niet verder komt dan generieke walgelijkheid. Het is het enige gedeelte van de film waarin Jordan overweldigd wordt door de clichés van het genre, die hij elders zo elegant weet te vermijden.
Het zou te ver gaan om te zeggen dat BYZANTIUM echt iets nieuws toevoegt aan de vampierfilm. Maar Jordan laat in ieder geval zien dat er nog voldoende ruimte is om iets fris te maken binnen de grenzen van het genre.
Distributie: Cinéart. Release: 11 juli 2013. Copyright: Hedwig van Driel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 10 juli 2013.
