Anno 1997 sterft 99 procent van de mensheid aan een virusinfectie. Het resterende procent trekt zich terug onder het aardoppervlak en stuurt in 2035 een man terug naar het verleden om de oorzaak van de ramp te traceren.
De onvrijwillige tijdreiziger, James Cole (Willis), belandt achtereenvolgens in 1990, 1917 en in 1996. Bijgestaan door de psychiater Kathryn Reilly (Stowe) dringt hij door tot de organisatie die voor de ramp verantwoordelijk wordt gehouden: ’12 Monkeys’. In de zich op een vliegveld afspelende apotheose wordt zowel de betekenis van een steeds terugkerende flashback als de identiteit van de werkelijke boosdoener opgehelderd.
12 MONKEYS is net zo ambitieus als zijn synopsis doet vermoeden. Maar een combinatie van whodunit, SF-epos, love story en het psychologisch drama van een man die gaandeweg het verhaal aan zijn verstand begint te twijfelen, is helaas net iets te veel hooi voor op een vork. Daar staat weer tegenover dat de film dieper graaft dan de gemiddelde, op safe spelende SF-blockbuster en zich goddank weinig gelegen laat liggen aan de waan van de dag (virtual reality!). Gilliam zet hoog in, faalt, maar het gezichtsverlies blijft beperkt.
Hij durft tenminste. En de verpakking van zijn troebele nachtmerrie oogt schitterend: alsof de regisseur stiekem zelf in een tijdmachine is gestapt om niemand minder dan Jules Verne een blauwdruk van het leven in de 21ste eeuw te laten vervaardigen. Overigens kwam de inspiratie in werkelijkheid van LA JETEE, een korte experimentele Franse SF-film uit 1963, geregisseerd door Chris Marker en geheel bestaand uit still-foto’s in zwart-wit.
Di: Universal Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Oorspronkelijk gepubliceerd in Schokkend Nieuws #24, juni/juli 1996.
