Een bloederige versie van Heidi: zo omschrijft Dario Argento zijn film PHENOMENA, in het verder nogal suffe interview dat als extra staat op Dragon’s luxe dvd-uitgave. Er valt wel wat te zeggen voor deze karakterisering, met een veertienjarige, paranormaal begaafde Jennifer Connely die in de Zwitserse Alpen de moordenaar van haar internaatgenootjes ontmaskert.
Maar PHENOMENA is toch eerder als een bovennatuurlijk jongensboek, zij het met een meisje in de hoofdrol en harde effecten in plaats van kinderachtige spanning rond smokkelaars of stropers. ‘Jennifer in Wonderland’ zou ook passen, aangezien het meisje door deurtjes moet klimmen, telefoontjes pleegt in onderaardse gangen, midden in ZŸrich op stap gaat met een chimpansee – om maar wat te noemen. Of anders ‘Argento goes Dr. Dolittle’, een typering die ik op het internet vond en spottend doelt op Jennifer’s veelvuldige gesprekken met allerhande geleedpotigen, van strontvliegen tot lieveheersbeestjes. Misschien zorgen die insektgesprekken er voor dat PHENOMENA zo vaak buiten de boot valt in besprekingen van Argento’s oeuvre. Niet zozeer omdat de plot door al het gezoem en gezwerm ongeloofwaardig wordt – Argentofans zijn wel wat gewend – maar omdat Jennifer’s gevleugelde vriendjes het geheel een kitscherige charme verlenen waar geen mutilatie of lijkenbad tegenop kan. De film lijkt gewoon te sprookjesachtig om een echte Argento te zijn. Maar al heet Jennifer eigenlijk Alice of Sneeuwwitje, de ongepaste mix van giallo, splatter en feeërie sloeg bij mij wel degelijk aan. De film krijgt er een surreëel, volstrekt onvoorspelbaar karakter door, wat het gebrek aan werkelijk huiveringwekkende momenten ruimschoots compenseert en logica overbodig maakt. Op een ongewone manier is PHENOMENA een film om in weg te dromen. Dat heeft minder met de etherische verschijning van Jennifer Connely te maken, dan met haar schilderachtige slaapwandelingen over donkere daken en met het vuurvliegje dat als een uit Peter Pan weggevluchte Tinkerbell op haar hand neerdaalt. Argento vangt deze archetypische momenten in prachtige kleuren en schaduwen, ondersteund door Iron Maiden-metal, Bill Wyman’s hypnotiserende openingsthema en de vertrouwde Goblin-klank van Claudio Simonetti. Per kijkbeurt bewijst PHENOMENA zich meer en meer als een bijzonder geinspireerde maar ook intuitieve compositie in beeld en geluid. Wie heeft er dan nog behoefte aan een overzichtelijk geconstrueerde plot?.Argento’s gruwelijke droomvlucht heeft van het Duitse label Dragon Film Entertainment een mooie dvd-behandeling gekregen: twee schijfjes en een uitgebreide toelichting, verpakt in een liefdevol vormgegeven kartonnen hoes. Op de eerste dvd staat de film zelf, in de director’s cut van 111 minuten en correct gekaderd met een verhouding van 1.66:1. Het uitgekiende schaduw- en kleurenspel komt volledig tot zijn recht, waarbij met name de vele rood- en blauwschakeringen in het oog springen. Sommige scènes zien er zo mooi uit dat je ze gelijk terug zou willen spoelen, zoals de scène onder water aan het eind van de film. Digitale foutjes en ruis komen naar mijn idee slechts sporadisch voor, de al te verwende toeschouwer zal zich eerder storen aan de onvermijdelijke ouderdomvlekjes. Anders dan bijvoorbeeld de Engelse dvd heeft Dragon gekozen voor een Surround-weergave van het geluid, waardoor het frequente ruisen van de wind, zo typerend voor deze film, ook in de huiskamer goed tot zijn recht komt. Al te natuurlijk klinkt de balans echter niet: zo schuiven muziek en geluid soms zonder werkelijke motivatie van het ene naar het andere kanaal. Hoe vervelend dit is hangt wederom van degene af die kijkt en luistert. Dragon levert de film in de Italiaanse en de Duitse nasynchronisatie, en het Engelstalige origineel. De uitgave beoogt de meest complete te zijn en is uit verschillende kopieën samengesteld. Waar het Engelse origineel niet voorhanden was, wordt dat spoor overgenomen door de Italiaanse nasynchronisatie. Nogal een vreemd effect als je niet voorbereid bent, maar het gebeurt slechts een paar keer. De gebrekkige Nederlandse ondertitels fungeren dan net goed genoeg om je door de taalslag te helpen. Toch wel teleurstellend is de dvd met extra’s. Het grootste deel nemen drie interviews in beslag. Na Argento komen ook Simonetti en make up effects-man Luigi Cozzi aan het woord. Eigenlijk is alleen het laatste gesprek echt de moeite waard. Terwijl Simonetti en Cozzi weinig tot niets over PHENOMENA te vertellen hebben, werpt Cozzi (onder de naam Lewis Coates ook bekend als regisseur) tenminste nog een verhelderend licht op de situatie van de Italiaanse horrorfilm in de jaren tachtig en tegenwoordig. Behalve de interviews bevat de set ook nog twee muziekvideo’s, een summier behind the scenes, enkele foto-gallerijen, de Italiaanse en de Engelse trailer, een door Argento gesigneerde PHENOMENA-ansichtkaart (!) en een Tonny Eyk-achtige opname van Simonetti die aan de electrische piano varieert op zijn Jennifer-melodie. Een hele waslijst, die ik zo had ingeruild voor het uitgebreide audiocommentaar op de Amerikaanse Anchor Bay-uitgave. Wie de (prijzige) dvd van Dragon aanschaft, doet dat toch in de eerste plaats om de film. En in de tweede plaats misschien om er indirect voor te zorgen dat meer van dergelijke klassiekers ook in Europa een fatsoenlijke dvd-release krijgen. .FILM ****/ EXTRA’S *** Copyright Kevin Toma. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #52, p27.
