Dankzij STAR WARS en BLADE RUNNER is rumoer gegarandeerd zodra ‘Harrison Ford’ en ‘sciencefictionfilm’ weer in één adem worden genoemd. Dat is precies wat er gebeurde in het geval van ENDER’S GAME, de verfilming van een young adult sciencefictionklassieker uit 1985. De fans hadden de hoop op een verfilming al bijna opgegeven, maar krijgen ze ook de adaptatie waarnaar ze al zo lang hebben uitgekeken?
In 2086 is de aarde al meermalen aangevallen door insectachtige aliens. Nieuwe soldaten moeten getraind worden. Al van jongs af aan krijgen de uitverkoren kinderen een militaire training. Het leger, dat weet wat goed is voor jonge mensen, redeneert dat ze zich zo makkelijker aanpassen aan de nieuwe technologieën en vechttechnieken. Dat kan helaas niet dicht bij huis. In een uithoek van het universum zweeft de militaire academie van Colonel Graff (Harrison Ford), waar kadetten hun talent ontwikkelen in gesimuleerde ruimtegevechten. Ender Wiggin (Asa Butterfield, HUGO) is één van de kinderen waar de legerleiding potentie in ziet. Maar is hij ook de grote aanvoerder in spé die Graff in hem vermoedt?
Voor de fans van het boek is de film één groot kijk-en-vergelijkspel. Online zijn tabellen (met enorme spoilers!) te vinden waarin alle verschillen met het boek puntsgewijs worden benoemd. Eén van de discussiepunten is Enders leeftijd. In het begin van het boek is hij zes, maar Butterfield is dat duidelijk niet. In het interview dat Schokkend Nieuws onlangs had met regisseur Gavin Hood (X-MEN ORIGINS: WOLVERINE) vertelde deze dat dit een bewuste keuze was. Hij wilde voorkomen dat er meerdere acteurs nodig zouden zijn voor Ender op verschillende leeftijden. Eén van de redenen is waarschijnlijk ook dat Ender niet echt een sympathiek jongetje is, al heeft de film zijn scherpste randjes er wel af geschuurd. Butterfield is niet slecht gecast. Met zijn grote ogen en twee gezichtsuitdrukkingen (serieus en nóg serieuzer) lijkt hij wel wat op een afstandelijke androïde. De inzet van oudere kinderen nuanceert ook de schrijnende passages uit het boek. Wie wil er nou schattige kleuters wegrukken uit hun gezin om er kindsoldaten van te maken? Helaas hebben de makers ook Enders backstory grotendeels geschrapt, en dat is zonde. Vooral de relatie met zijn broer was cruciaal voor het verhaal. Ender liet zich daarin van zijn menselijke kant zien en ontleende er grotendeels zijn gedrevenheid aan. Leg dat maar eens uit aan filmmakers die staan te popelen om zo snel mogelijk de vechtsimulator in te gaan.
Toegegeven, het is bijna ontroerend om te zien hoe de jongetjes voor het eerst gewichtloos rondzweven en leren bewegen zonder zwaartekracht. De glazen Battle Room ziet er prachtig uit. Maar ook uit deze scènes viel zoveel meer te halen. Door herhaling en veel te veel uitleg slaat voor de kijker al gauw de verveling toe. En dat brengt ons bij de grootste makke van de film – hij is saai, alle spektakel en special effects ten spijt. Hood sleurt je in een rotvaart door het verhaal. Opbouw is er nauwelijks. Wie Ender precies is en wat er met hem gebeurt kan halverwege de film niemand meer iets schelen. Ondertussen worstelen de goede acteurs zich door de houterige dialogen. Hiermee gaat Gavin Hood de oorlog niet winnen.
In Amerika viel de film al door de mand. Het productiebudget van 110 miljoen dollar werd terugverdiend, maar de gehoopte scifi-blockbuster werd het niet. Variety noemde ENDER’S GAME zelfs “een van de grootste Hollywood-flops van 2013”. En dan was er nog de herhaaldelijke oproep tot een boycot. Auteur Orson Scott Card (een overtuigd Mormoon) bleek er dubieuze standpunten op na te houden over bijvoorbeeld homoseksualiteit en wist niet wanneer hij zijn mond moest houden. Toch komt er een tweede deel, waarvoor de deur aan het eind van de film ook wagenwijd wordt opengezet. Fans hebben inmiddels te verstaan gekregen dat die film nog minder zal lijken op Speaker for the Dead, het tweede boek. Misschien maar beter ook, want dan wordt het afvinken van alle verschillen waarschijnlijk monnikenwerk. We wachten (niet) af. De Ender die ik jaren geleden leerde kennen in een geweldig boek, had hoe dan ook een betere film verdiend.
Di: Entertainment One Benelux (Release NL: 23 januari, BE: 6 november 2013). Copyright Marjan Westbroek. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 23 januari 2014.
