Een gewonde soldaat brengt tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog de hoofden van zeven vrouwen op hol. Don Siegel verfilmde THE BEGUILED al eens in 1971 met Clint Eastwood, maar Sofia Coppola verlegt het perspectief succesvol naar de vrouwen. Zinderend, beklemmend en tjokvol melancholie.
THE BEGUILED draait vanaf september in de Nederlandse en Belgische zalen, maar de zesde speelfilm van Sofia Coppola schreef afgelopen mei al filmgeschiedenis. Ze won er namelijk als eerste Amerikaanse vrouw de prijs voor Beste Regie in Cannes mee. De allereerste vrouw die als beste regisseur het Zuid-Franse filmfestival verliet was trouwens (quizvraagmateriaal!) Yuliya Solntseva voor haar CHRONICLE OF FLAMING YEARS, een vergeten oorlogsdrama uit 1961 over de Russische strijd tegen de nazi’s. In THE BEGUILED zijn geen nazi’s te bekennen, maar drama en strijd zijn er in overvloed.
Alvorens we het over de film en de eerste verfilming van het boek A Painted Devil (Thomas P. Cullinan, 1966) hebben, moeten we een kleine onzekerheid uit de weg ruimen. Want hoe spreek je die titel eigenlijk uit en wat betekent dat woord? De uitspraak is gemakkelijk: [bi’gailt]. De betekenis is minder eenvoudig. Een Nederlands equivalent zou ‘de gefopten’ kunnen zijn, maar met dat woord vang je niet de zacht verpakte, maar duivelse intentie van de fopper. Als je iemand beguiled, dan misleid je die persoon op zeer charmante wijze.
Wie nu precies wie misleidt in dit Southern Gothic-sprookje, houdt Coppola lang geheim. THE BEGUILED opent dromerig, op de soezige, melancholische manier waarop de regisseur het patent lijkt te hebben. We zagen het eerder in haar debuutfilm THE VIRGIN SUICIDES (1999), LOST IN TRANSLATION (2003) en SOMEWHERE (2010). Trage scènes vol zachte kleuren en zoete muziek. Een landerig sfeertje vol niet ingeloste beloftes en onvervulde verlangens. Coppola legt haar kaarten gelukkig niet direct open op tafel.
In het openingsshot van THE BEGUILED ontmoeten we Amy (Oona Laurence uit PETE’S DRAGON), die paddenstoelen plukt in een sprookjesachtig bos. Plaats: het zuiden van de Verenigde Staten. Tijd: de nadagen van de Amerikaanse Burgeroorlog. Diep in het feeërieke woud loopt Amy de gewonde Noordelijke korporaal John McBurney (Colin Farrell) tegen het lijf, en sleept hem zo goed en zo kwaad als het gaat naar haar meisjesschool. De vervallen bosvilla staat onder de strikte leiding van Miss Martha Farnsworth (Nicole Kidman) en herbergt buiten lerares Edwina (Kirsten Dunst) nog vijf andere scholieren, waaronder Elle Fanning als Alicia, de oudste van het stel.
Na enig soebatten besluiten de zeven vrouwen de soldaat niet aan zijn lot over te laten, noch hem uit te leveren aan het zuidelijke leger. Als argument voert Martha medemenselijkheid aan, maar haar wellustige blik op zijn gespierde lichaam spreekt andere taal. Hoogste tijd dus om zijn wonden te verzorgen. In Don Siegels verfilming uit 1971 werd Clint Eastwoods bezwete soldatenlijf nog gewassen door de Afro-Amerikaanse huisslavin van de meisjesschool. Coppola besloot zich anno 2017 niet te branden aan het slavernijthema. Ze schreef Hallie uit het script en laat de meiden zelf het vuile werk opknappen.
McBurneys aanwezigheid verandert alles. Hij is de eerste man die ze in jaren van dichtbij zien. Hun primaire reactie van afkeer maakt bij de zeven al rap plaats voor geheel andere gevoelens. En hoewel Miss Martha zijn kamer tot verboden gebied heeft verklaard, weten ze hem toch vrij probleemloos te bereiken. De meiden grijpen, ieder op eigen wijze en om verschillende redenen, deze welkome onderbreking met beide handen aan. En hij ook, want geleidelijk aan wordt duidelijk dat de korporaal er werkelijk alles aan doet om zijn veilige afstand tot de oorlog te bewaren. McBurney vertelt elk meisje exact wat ze wil horen en kust wie gekust wil worden. Ieder etmaal in de villa is een dag langer geleefd.
In de jarenzeventigversie is Clint Eastwoods personage vanaf de allereerste kennismaking een dreigend monster. Het subtielere script van deze nieuwe verfilming zet de indringer minder eenduidig neer en houdt de kijker daarom langer in de ban van zijn charmes. We kijken door de ogen van de vrouwen mee en zijn getuige van vele tinten begeerte, jaloezie en afgunst. De zeven bevechten elkaar en hun eigen moraal. Ze wringen zich in bochten en vechten elkaar de tent uit om het hart (en de pik) van de korporaal. Hoe het ondertussen met hem gaat, is hier nog nauwelijks interessant. Bij Coppola gaat het erom hoe zij hém zien.
De ontvangst van de twee films weerspiegelt de verschillen in insteek en de veranderde tijden. Don Siegels THE BEGUILED flopte genadeloos aan de kassa en bij critici. Het publiek wilde hun geliefde zwijgende cowboy Eastwood niet zien als een gewonde haan in een kippenhok vol seksuele frustraties. De Telegraaf schreef destijds: ‘Geef mij die gewone Clint maar. Die bluffer, knokker of westernheld. Het is trouwens erg genoeg een fors viriel idool zo te zien ondergaan bij vrouwen.’ In de eerste filmkritieken van Coppola’s THE BEGUILED worden vooral de sterke vrouwenrollen en -vertolkingen geprezen zonder dat er veel woorden aan Colin Farrells personage worden gewijd.
Sofia Coppola wilde A Painted Devil al jaren opnieuw verfilmen. Hoezeer ze ook een hekel zegt te hebben aan remakes: dit boek smeekte om een verfilming waarin niet de mannelijke, maar de vrouwelijke blik centraal zou staan. Dat is gelukt. Hooguit zou je deze verfilming kunnen aanwrijven dat Colin Farrells personage wat al te tandeloos is neergezet. Van de masculiene dominator in het boek is nu slechts een gladde charmeur overgebleven, een loser die je al vrij snel een schrijnend einde toewenst.
‘This feels like what might happen if Jane Austen wrote a horrormovie,’ schreef een Amerikaanse recensente, en in de trailer zien we Kidman in een bebloede jurk haar studentes bevelen geven: ‘Get the saw, now…’
Schokkend Nieuws wordt het dus wel, maar zoals altijd in Coppola’s jaloersmakend consequente oeuvre is het niet de actie, maar de tijd tussen de acties die onder de loep ligt. De verveelde blikken, de wegwuivende gebaren, het schouderophalen, en de hoop in plaats van de verwerkelijking, vormen het domein van Coppola. De live-action versie van THE LITTLE MERMAID, waaraan ze jarenlang werkte, ging niet door omdat de eigenzinnige regisseur terug wilde naar het originele, veel duisterder, sprookje en in aanvaring kwam met Disney’s big budget-benadering. Misschien maar goed ook. We hadden haar zeemeermin graag ontmoet, maar nog liever behouden we Hollywoods geliefde outsider.
Distributeur: UPI. Release NL: 7 september, BE: 20 september 2017. Copyright: Ronald Simons. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #127. Online gepubliceerd op 7 september 2017.
