THE OA kan gezien worden als een van de vreemdste en verrassendste series van dit moment. Wat begint als een droge registratie van een voormalig vermiste vrouw die haar leven op orde probeert te krijgen, verandert geleidelijk in een maalstroom van raadselachtige verhalen en bovennatuurlijke speculaties.
Actrice Brit Marling vormt al een tijdje een fascinerend schrijversduo met regisseur Zal Batmanglij. In 2011 maakten zij het opmerkelijke THE SOUND OF MY VOICE en vervolgens the thriller THE EAST (2013). De stijl en de thematiek van die films komen ook sterk terug in THE OA.
De serie begint met Prairie Johnson (een schijnbaar onschuldige en verwarde Marling) die na jaren vermist te zijn geweest plotseling opduikt. Zij was blind en kan weer zien en haar lichaam zit onder de vreemde littekens. Zij blijft echter zwijgzaam over wat zij heeft meegemaakt. Haar bezorgde ouders proberen weer een gezinsleven op te bouwen, maar Prairie blijft afwezig en doolt nog in haar eigen fantasiewereld.
Voor een vreemde reis die zij wil ondernemen heeft zij vijf mensen nodig die haar moeten helpen. Ze vindt ze door toevallige gebeurtenissen die haar pad kruisen. Zo loopt ze de humeurige pestkop Steve tegen het lijf (een intense Patrick Gibson) die ondanks zijn agressie een klein hartje heeft. Via hem komt zij in contact met lerares Elizabeth (Phyllis Smith, bekend uit de serie THE OFFICE en als ‘verdriet’ in INSIDE OUT) die rouwt om haar overleden broer. Deze groep raakt langzaam in de ban van Prairie, waarna zij haar bizarre levensverhaal opbiecht dat in flashbacks getoond wordt.
THE OA valt binnen het genre-universum in een aparte categorie. De stijl is in eerste instantie droog en realistisch, maar gaandeweg worden er weidse en prachtige shots gebruikt. Marling en Batmanglij kunnen samen met Shane Carruth (PRIMER, UPSTREAM COLOR), William Eubank (LOVE) en Mike Cahill (ANOTHER EARTH) makkelijk worden gezien als een soort onofficiële stroming binnen de fantastische cinema. Een soort spirituele sci-fi die visueel is beïnvloed door de poëtische cinema van Terrence Malick en die door cynici als pretentieus bestempeld zal worden.
Deze artistieke elementen kunnen ten koste gaan van de lol en het plezier die velen ervaren met genretelevisie. THE OA mist bijvoorbeeld de nostalgische knipogen naar klassiekers van STRANGER THINGS. De serie heeft meer tijd nodig om een spannende verhaallijn op te bouwen, maar de sfeer en het mysterie houden je wel geboeid. THE OA waagt zich ook aan de bijna onmogelijke opgave om spiritualiteit weer te introduceren als een serieus thema. Dat speelde al een rol in THE SOUND OF MY VOICE, over een schimmige sekte die door twee sceptici wordt geïnfiltreerd.
Het spirituele betekent voor Marling en Batmanglij vooral empathie en dat mensen een band zoeken door middel van het vertellen van verhalen, ook al zijn die misschien niet waar. Dat irrationele geloof staat in contrast met een kille realiteit die wordt vertegenwoordigd door een sinistere wetenschapper: de antagonist in het verhaal. Hiermee voorkomt de serie op momenten te vervallen in zweverigheid, omdat twijfel en onzekerheid altijd terugkomen. Het stelt zo onze eigen wens om te geloven in iets groters ter discussie. Want is dat niet een menselijke zwakte in een realiteit die zinloos is en een hoger doel lijkt te missen?
De makers van THE OA weten dat het niet zozeer gaat om het geven van antwoorden, maar om het verrassen met vragen over het bovennatuurlijke. Die vragen komen ook terug in de manier waarop er met de vorm van de tv-serie wordt gespeeld, zoals verschillen in tijdsduur tussen de afleveringen en het plotseling verschijnen van de aftiteling halverwege een deel. Zelfs zangeres Sharon van Etten komt voorbij om je met haar engelachtige stem te ontroeren. De soundtrack met muziek van Beach House en Arvo Pärt is trouwen ook bijzonder goed. Een ambitieuze serie dus, die ondanks grote diepliggende thema’s ook menselijk en intiem blijft.
Distributie: Netflix. Release: 16 december 2016. Copyright: George Vermij. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 2 januari 2017.
