Vorig jaar december deed THE FORCE AWAKENS veel stof opwaaien. De hype leek gerechtvaardigd, maar kunnen we dat nu ook zeggen van ROGUE ONE: A STAR WARS STORY? Jazeker. Recensent George Vermij is zeer enthousiast.
had natuurlijk ook zijn manco’s, die vooral zichtbaar werden nadat het eerste enthousiasme was weggeëbd. Voor sommigen ging de film te braaf een checklist af van vertrouwde verhaalelementen. Voor anderen was het weinig meer dan een nostalgische trip die inhaakte op het ongenoegen dat was ontstaan na George Lucas’ teleurstellende EPISODE 1, 2 en 3. Hoe dan ook: het was J.J. Abrams wel gelukt een degelijke doorstart te maken van de geliefde sage. Het gevoel was terug, aan de inhoud moest nog worden gesleuteld.
En nu is er dus ROGUE ONE: A STAR WARS STORY, een film die minder geplaagd wordt door de hoge verwachtingen die wij voor de canonieke trilogieën hebben. De film roept wel de vraag op wat nu het nut is van een prequel waarvan de uitkomst al bekend is (spoiler: de Death Star wordt opgeblazen!). Het antwoord op die vraag wordt misschien het best samengevat in de tijdloze woorden van de wijze Yogurt in SPACEBALLS: “God willing we will all meet again in Spaceballs II: The Search for More Money!” STAR WARS past in het lucratieve verdienmodel waarmee ook Marvel en DC nu pronken: een expanded universe waarin de mogelijkheden om dollars te verdienen oneindig zijn. Laten we vooral niet vergeten dat Lucas dat idee vanaf de jaren zeventig op de kaart zette door zijn universum uit te breiden met speelgoed, boeken en video games. Niet altijd met evenveel succes, trouwens: er zijn maar weinig fans die nog met plezier terugkijken naar CARAVAN OF COURAGE of THE BATTLE FOR ENDOR, afgezien van degenen die een zwak hebben voor harige Ewoks.
ROGUE ONE is op het eerste gezicht weer business as usual: de grootste show aan het einde van het jaar. Toch biedt de film verrassend meer. Het plezier van het Star Wars-universum was altijd al dat je als kind zelf verhalen kon verzinnen met al die verschillende poppetjes die in de films slechts vluchtige bijrollen hadden. Die verscheidenheid en rijkdom aan details maakten het een meeslepende wereld, waarin je verbeelding kon verdwalen. Het is precies dat enthousiasme, dat je in deze film bij regisseur Gareth Edwards (MONSTERS, GODZILLA) terugvoelt. In plaats van over een doos met speelgoed beschikte hij over een arsenaal aan filmische middelen, maar in de wereld die hij in ROGUE ONE creëert zijn het niet de grote personages waar het om draait. Het zijn juist degenen die worden vermorzeld door de ambities en daden van de machthebbers. Het is met die narratieve omweg dat de film het meest overtuigt. Voor een voetnoot van een episch galactische verhalencyclus kent het zelfs opvallend ontroerende momenten.
Het avontuur begint met een keizerlijke missie om een wetenschapper (Mads Mikkelsen) terug te vinden die een nieuw en vernietigend wapen kan maken. Hij wordt gedwongen mee te werken, maar zijn jonge dochter Jyn weet te vluchten. Zij wordt gered door een excentrieke rebel die haar leert vechten. De film springt vervolgens vooruit in de tijd, waar wij de volwassen Jyn (Felicity Jones) weer tegenkomen in een strafkolonie. De rebellen bevrijden haar omdat er geruchten zijn dat het keizerrijk beschikt over een mysterieus superwapen.
Visueel pakt ROGUE ONE uit met weidse shots van uiteenlopende exotische landschappen, die nog eens extra tot leven komen in 3D. De spectaculaire vernietiging van een planeet grijpt inventief terug naar de apocalyptische schilderijen van de 19de-eeuwse schilder John Martin. De officieren van het keizerrijk kijken in stilte toe vanuit de Death Star, alsof ze een drone-aanval gadeslaan.
En uit alle spektakel is ook nog iets van een actuele boodschap te destilleren. De film wordt in Amerika al aangevallen door extreem-rechtse kringen omdat het multiculturele propaganda zou zijn. In feite hebben ze gelijk: het zooitje ongeregeld dat het opneemt tegen het keizerrijk bestaat uit een vrouw, een Mexicaan, een moslim en twee Aziaten. Zij staan tegenover de militaristische eenvormigheid van The Empire met zijn uniforme witte Stormtroopers en zwarte elitesoldaten die doen denken aan de SS. Voor wie al die pseudopolitieke connotaties overdreven vindt: Edwards leverde in zijn opmerkelijke debuutfilm MONSTERS al kritiek op de gespannen relatie tussen Mexico en de VS. In die film was er al een muur tussen beide landen, nog voordat Donald Trump daarvan kon dromen.
Saamhorigheid in de strijd is in ROGUE ONE nog ver te zoeken. In een scène kibbelen de rebellen over hoe agressief ze moeten optreden tegen het almachtige keizerrijk – het lijkt de Democratische partij wel! Toch is vechten de enige optie, al zijn de kansen om te winnen miniem. Een somber vooruitzicht dat de onmogelijke missie aan het einde van de film wrang maakt, maar ook zijn kracht geeft. Het zijn de normale stervelingen die centraal staan in ROGUE ONE en niet de Jedi-ridders, intergalactische adel of sluwe senatoren. Helden waarmee je makkelijk kunt identificeren in deze onzekere tijden. Daarmee haalt de film in zijn grimmigheid met gemak het niveau van THE EMPIRE STRIKES BACK.
Distributie: Disney. Release NL en BE: 14 december 2016. Copyright: George Vermij Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 14 december 2016.
