De HARRY POTTER-reeks is voorbij, maar het zou toch zonde zijn die kip met gouden eieren te slachten. Daarom gaf Warner opdracht tot vijf films geïnspireerd door het leerboek Fantastic Beasts and Where to Find Them, genoemd in de Potterserie. Laten we hopen dat de volgende vier delen in elk geval boeiender personages bevatten.
Hoewel, het lijkt onwaarschijnlijk dat we ooit zullen gaan houden van Newt Scamander, de tovenaar die ook in de volgende vier films de hoofdrol zal voeren. Dat ligt niet aan het scenario van J.K. Rowling, maar aan die malle Eddie Redmayne, wiens aanhoudende succes één van de grootste mysteries van Hollywood is. Redmayne schmiert er zoals gebruikelijk op los. Hij zet een stemmetje op en laat altijd minimaal een centimeter ruimte tussen zijn lippen. Dat is Newt.
Newt is een onderzoeker naar magische beesten. Hij vangt ze en stopt ze in zijn koffer, die van binnen groter is dan van buiten. Zo beschermt hij ze tegen tovenaars die de dieren gevaarlijk achten en willen uitroeien. In 1926 reist Newt naar New York, waar hij zijn koffer verwisselt met die van bakker Jacob Kowalski (Dan Fogler). Dat doen filmpersonages verdacht vaak: let eens beter op jullie spullen, jongens!
Jacob laat natuurlijk een paar van de dieren uit de koffer ontsnappen en ontdekt zo de ondergrondse wereld van de magie. Newt en hij krijgen het Magical Congress of the United States of America (MACUSA) achter zich aan, met aan het hoofd de ijskoude president Seraphina Picquery (Carmen Ejogo). Het is al langer een cliché en sinds Clintons presidentskandidatuur een trend: vrouwelijke autoriteitsfiguren die professionaliteit uitstralen, maar verkeerde beslissingen nemen. Gelukkig hebben Newt en Jacob ook vrienden bij MACUSA: de zussen Tina en Queenie Goldstein (Katherine Waterston en Alison Sudol).
De gezellige, dommige bakker Jacob lijkt in eerste instantie comic relief, maar blijkt gaandeweg het enige personage waarom we iets kunnen geven. Niet in de laatste plaats door het spel van Fogler, die in tegenstelling tot de meeste van zijn tegenspelers de juiste toon weet te vinden. Katherine Waterston doet wat ze kan met de grootste vrouwelijke rol, maar Tina is zeer mager geschreven. Er is een scène waarin we een herinnering zien aan Tina’s moeder. Dat moment lijkt bedoeld om meer inzicht te geven in Tina’s motivaties. Het zegt niets. We kennen Tina niet.
Naast MACUSA zijn er ook nog échte schurken, maar die vergeet je zodra ze uit beeld zijn. Rowling maakt hun dreiging te lang niet concreet. In iedere scène waarin ze opduiken, is de eerste gedachte: ‘oh ja, die zijn er ook nog. Ik hoop dat we snel terugkeren naar die lollige bakker.’
Zo kabbelt de film een hele poos voort zonder momentum, met wat verplicht spektakel in de vorm van grote (en lánge) set-pieces waarin Newt Scamander zijn ontsnapte dieren weer vangt. Actiescènes met te weinig consequentie, door een regisseur die nauwelijks gevoel heeft voor actie (David Yates, die ook de laatste vier Potterfilms regisseerde). De finale bestaat uit tovenaars die elkaar bekogelen met CGI, waarna nog een veel te lange epiloog volgt.
Het had allemaal erger gekund. Hoewel de film technisch gezien een prequel is op de Harry Potter-reeks, blijft de overvloed aan verwijzingen naar deze verhalen ons bespaard: FANTASTIC BEASTS staat op eigen benen. Met als handigheidje dat we de wereld al aardig kennen, dus heel wat achtergronduitleg achterwege gelaten kan worden. Verder ziet de film er aardig uit, vooral wanneer de art-deco-stijl van New York in de jaren twintig gecombineerd wordt met tovenaarsesthetiek, zoals in het hoofdkwartier van MACUSA. Ook zijn er een aantal creatieve en duistere vondsten, zoals we van Rowling konden verwachten. De manier waarop MACUSA de doodstraf uitvoert, is even angstaanjagend als mooi. Een paar van de beesten uit de titel hebben ook hun charme, maar niet genoeg voor een hele film – laat staan vijf.
Distributie: Warner Bros. Release NL: 17 november, BE: 16 november 2016. Copyright: Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 16 november 2016.
