Soms brengt de releaselijst een aangename verrassing. THE FORBIDDEN ROOM van het Canadese buitenbeentje Guy Maddin draait vanaf 4 augustus in een select aantal bioscopen in Nederland.
Guy Maddin neemt al vanaf zijn debuut TALES FROM THE GIMLI HOSPITAL (1988) zijn publiek mee op een postmoderne trip door de filmgeschiedenis. Van de Duitse ‘bergfilm’ (CAREFUL, 1992), via klassiek Hollywood-horrormelodrama (DRACULA, PAGES FROM A VIRGIN’S DIARY, 2001) tot en met film noir (KEYHOLE, 2011). In zijn nieuwste, THE FORBIDDEN ROOM, balt hij al die genres en stijlen samen tot een caleidoscopisch epos van dik twee uur. Een uitputtingsslag die de moeite, of vermoeienis, dubbel en dwars waard blijkt te zijn.
“Ik wilde een twee uur durende film maken als een lavalamp waar oude emulsies in rond kringelen.” Aldus Guy Maddin in een interview naar aanleiding van THE FORBIDDEN ROOM. Maddin verpakt verhalen in verhalen in verhalen… tot je als kijker aan hetzelfde euvel begint te lijden als veel van zijn personages: geheugenverlies. Waar begon het ook alweer mee? Bij die houthakker die zijn oor te luister legde op de sneeuw? Of toch in die onderzeeboot waar de zuurstof langzaam opraakt?
Na het maffe instructiefilmpje How To Take a Bath, begint het avontuur voor personages én kijker inderdaad pas echt in die onderzeeboot. Terwijl de opvarenden hun leven pogen te rekken met de lucht uit pannenkoekjes (!), dient zich met de wonderbaarlijke entree van houthakker Cesare het volgende segment aan. Cesare is opzoek naar de door grotbewoners ontvoerde Margot, die op haar beurt in een droom ‘ontsnapt’ aan haar gevangenschap. En dan hebben we nog zo’n veertien andere verhalen-in-verhalen te gaan.
Wie THE FORBIDDEN ROOM voor het eerst ziet – de film ging vorig jaar op Imagine in première – doet er goed aan zich erin onder te dompelen, zonder al te veel te willen begrijpen. De regisseur is een acquired taste. Een experimentele filmmaker met een voorliefde voor campy melodrama en klassieke horror, wiens werk zich soms beter thuisvoelt in het beeldende-kunstcircuit dan in de bioscoop.
In dat eerste ligt ook de oorsprong van THE FORBIDDEN ROOM. Drie jaar geleden streken Maddin en zijn crew neer in het Parijse Centre Pompidou voor een eerste serie van honderd zogenaamde Séances. Het project behelsde het reconstrueren – of het oproepen van de geest – van honderd films die verloren zijn gegaan of slechts als titel zijn overgeleverd. Elke dag één film, met een cast van zowel Maddin-regulars als bekende namen als Charlotte Rampling, Udo Kier, Geraldine Chaplin en Mathieu Amalric. En dat voor een publiek van museumbezoekers. Het ensemble is o.a. te zien in een zwart-witsegment gebaseerd op Der Januskopf, een in de mist van de geschiedenis opgeloste adaptatie van Dr. Jekyll and Mr. Hyde van F.W. Murnau, gedraaid twee jaar vóór diens Draculafilm NOSFERATU; EINE SYMPHONIE DES GRAUENS (1922). Uiteindelijk werd het streefgetal niet gehaald. In 31 dagen werden evenzovele films opgenomen, waarvan er zeventien in THE FORBIDDEN ROOM – de titel is ontleend aan een verdwenen Lon Chaney-short uit 1914 – terechtkwamen.
Voor het resulteerde cinefiele delirium tekent Maddin trouwens niet alléén. Coregisseur Evan Johnson, een voormalige student van Maddin, toverde het geheel digitaal gedraaide THE FORBIDDEN ROOM ook uiterlijk om tot een geloofwaardige hommage aan de beginjaren van de film. En dat niet alleen door een standaard after effects-programma op het materiaal los te laten. Johnson gaat verder; met wisselende lichtsterktes en contrasten, iris-effecten, achtergrondprojectie, een overtuigende benadering van two-strip Technicolor (zoals onder andere toegepast in THE MYSTERY OF THE WAX MUSEUM, Michael Curtiz, 1933), dubbelopnamen en curieuze morph-effecten, waarbij beelden al brandend met elkaar lijken te versmelten. En dan zijn er ook nog de schitterende quasi-vintage titelkaarten waarmee elk segment is opgeluisterd, elk met zijn eigen vormgeving en typografie.
Alle toewijding waarmee dit overrompelende trompe l’oeil in elkaar is geknutseld zou natuurlijk vergeefs zijn geweest als je niet toch het gevoel zou hebben dat er een method to the madness is. Ja, THE FORBIDDEN ROOM is een postmoderne stijlexercitie voor een cinefiel geïnformeerd publiek, en Maddin maakt het zelfs hén niet gemakkelijk. Maar de beloning is er wel degelijk. Die ligt bijvoorbeeld in het besef dat juist de eerste paar decennia van de filmgeschiedenis ons iets kunnen leren over de flexibiliteit van het medium. Veronderstelde wetmatigheden, zoals suspension of disbelief, three-act structure en de noodzaak van realisme en naturel, zijn ook maar een (tijdelijke) afspraak. Maddin is meer dan de ironische pasticheur van klassieke stijlen en genres waarvoor hij wel eens gehouden wordt. Hij opent ons de ogen voor een door de meeste van zijn collega’s onaangesproken reservoir aan mogelijkheden.
THE FORBIDDEN ROOM is van 4 t/m 31 augustus te zien in EYE, Amsterdam, in Filmtheater Rialto, Amsterdam (6 , 9 en 11 t/m 17 aug.), Cinema de Balie, Amsterdam (4, 10 en 11 t/m 17 aug.), Filmhuis Den Haag (4 t/m 10 aug.), GroningerForum (5 aug.), Filmtheater Lux Nijmegen (9 aug.), Filmtheater ’t Hoogt, Utrecht (7 en 10 aug.) Filmschuur, Haarlem (8 aug.) Natlab, Eindhoven (4 t/m 10 aug.) enm
Filmtheater Chassé, Breda (1 t/m 7 september).
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 4 augustus 2016.
