Vergeet het Hof van Eden en voor het gemak ook al het andere dat het Bijbelboek Genesis ons te bieden heeft. De waarheid volgens LE TOUT NOUVEAU TESTAMENT, de in meerdere opzichten fantastische nieuwe film van Jaco Van Dormael, is dit: God is een dronken, grofgebekte klootzak en hij woont in een lelijk appartement in Brussel. Daar zit hij aan de knopjes, daar verzint hij zijn gemene streken. Tot alles fout loopt. Vanaf deze week in de bioscoop in België.
Dat Jaco Van Dormael zes jaar na MR. NOBODY, zijn eerste Engelstalig project, met een nieuwe film komt, mag op zich al een wonder heten. Zijn groots opgezette tijdreisepos met Jared Leto in de hoofdrol flopte genadeloos aan de kassa’s. Voor zijn nieuwe prent moest hij aan de bedelstaf. Gelukkig verloor Van Dormael in zijn tocht door de woestijn niet zijn talent. LE TOUT NOUVEAU TESTAMENT is even ambitieus, verfrissend en origineel als MR. NOBODY. Alleen: de film is ook grappig en het doet Van Dormael zichtbaar deugd dat hij kan kliederen en schmieren met een kleiner budget, bevrijd van het juk van geldhongerige producenten die over zijn schouder meekijken.
LE TOUT NOUVEAU TESTAMENT een lichtvoetige komedie noemen, doet de film tekort. Er valt zeker heel veel te lachen – alleen al in het eerste halfuur is het aantal vondsten nauwelijks bij te houden – maar gaandeweg sluipt er meer ernst en weemoed in de film. In die mate zelfs dat Van Dormael in zijn haast apocalyptische eindscène op het strand bijna de trappers verliest. Maar in het licht van wat je daarvoor gezien hebt – een amalgaam van visuele, auditieve en narratieve hoogstandjes – valt hem dat gemakkelijk te vergeven.
Alleen het idee al: een ongeschoren, bierdrinkende, voortdurend vloekende God (een hemelse Benoît Poelvoorde) in een versleten kamerjas. Uit verveling en onkunde verzint hij achter een aftandse computer rampen, oorlogen en ongelukken – vooral om de mens eens goed te koeioneren. Met een vileine glimlach rond de mond bedenkt hij dat de telefoon altijd rinkelt als je nét in bad zit, of dat de andere wachtrij aan de kassa per definitie sneller vooruit gaat.
God is zo onuitstaanbaar dat zijn zoon JC vertrokken is en zijn vrouw (Yolande Moreau) zich in haar eigen wereldje heeft teruggetrokken. Enkel de tienjarige Ea (Pili Groyne) biedt tegengas en moet daarvoor zelfs klappen van pa incasseren. Ze besluit het aards paradijs te verlaten en de wijde wereld in te trekken, maar niet voordat ze Gods computer heeft gehackt en elke mens op aarde zijn of haar sterfdatum per sms heeft doorgestuurd.
Die daad van verzet heeft verstrekkende gevolgen en het is op dat moment dat de komedie opschuift richting ernst. Hoe reageer je wanneer je te horen krijgt dat je nog maar vijf minuten te leven hebt? Of nog vijftig jaar? Ea krijgt van haar broer JC de opdracht om zes evangelisten te vinden. Met de hulp van de goedhartige zwerver Victor (Marco Lorenzini) – een liefhebber van de films van Jean-Claude Van Damme nota bene – moet ze een brandnieuw testament schrijven.
Het is meestal geen goed idee om proberen neer te schrijven wat je op het scherm ziet. Je moet het echt zien om het te geloven: het meisje (Laura Verlinden) met maar één arm, de jongen die liever een meisje wil zijn, de vrouw (Catherine Deneuve) die de ware liefde vindt bij een gorilla, een moordenaar die eigenlijk alleen maar het hart van de mens wil treffen. Tussen de absurditeit van het bestaan zit poëzie verborgen. De magie schuilt in het alledaagse.
LE TOUT NOUVEAU TESTAMENT is zo origineel – de wasmachines! de tranenvangster! de innerlijke muziek! – dat het moeilijk is ijkpunten te vinden. Misschien komt LE FABULEUX DESTIN D’AMÉLIE POULAIN van Jean-Pierre Jeunet nog wel het dichtste in de buurt. Als God bestaat, dan geeft hij de maker van TOTO LE HÉROS (1991) en LE HUITIÈME JOUR (1996) hopelijk een duwtje in de rug. Het begon alvast goed met applaus in Cannes, puike kritieken in zijn vaderland en ruime internationale belangstelling. Nu nog een Wonderbaarlijke Bioscoopticketvermenigvuldiging.
Distributie: Terra Incognita Films, Independent Films. Release BE: 2 september, NL: 5 november. Copyright Hans Dewijngaert. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 5 september 2015.
