Niet de desinteresse van het publiek, maar uitgerekend een heuse ramp zorgde ervoor dat de ‘rampenfilm’ voor onbepaalde tijd tot zwijgen werd gebracht. Na 11 september 2001 zag geen studio er meer heil in om collectief menselijk leed als entertainment te programmeren. Tweeënhalf jaar na dato acht regisseur Roland Emmerich de tijd rijp om massale destructie en apocalyptische taferelen weer tot vertier te verheffen, zoals hij eerder deed in INDEPENDENCE DAY (1996) en GODZILLA (1998).
Klimatoloog Jack Hall (Quaid) ondervindt op Antarctica aan den lijve dat het broeikaseffect zijn sporen nalaat op het klimaat. Door opwarming van de aarde smelten de ijskappen, waardoor het ecologische systeem dermate van slag raakt, dat de weersomstandigheden in een tijdsbestek van enkele weken de meest heftige vormen aannemen en zelfs leiden tot een versnelde ijstijd. Dat laatste verschijnsel doet zich vooral gelden in New York, waar Jacks zoon Sam (Gyllenhaal) gestrand is. Geheel gemodelleerd naar het 24-personage Jack Bauer, die temidden van chaos ook relatieherstel met zijn kind probeerde te bewerkstelligen, besluit Jack een schijnbaar onmogelijke zoektocht naar zijn zoon op touw te zetten.
Sam en Jack zijn sympathieke personages, maar de grootste sterren zijn natuurlijk de extreme weergoden, oftewel de computerspecialisten van Industrial Light & Magic. Zij leveren verbluffende effecten, maar doseren is niet hun sterkste kant: in de eerste helft verschieten zij al hun kruit, waardoor de film een echt hoogtepunt ontbeert. Het meest destructieve natuurgeweld wordt losgelaten op Los Angeles, waar reusachtige hagelstenen gaten in de daken slaan en wervelwinden gebouwen tegen de vlakte werken. Harteloosheid jegens de nabestaanden van Amerika’s jongste ramp van 9/11 kan de filmmakers echter niet verweten worden, want de vloedgolf die op hetzelfde moment New York onder water zet, laat alle gebouwen netjes staan. Alles wat maar lijkt op de ramp met de Twin Towers is in de ban gedaan. Hier geen mensen die uit hun appartement worden gesleurd of vallend beton in de straten van Manhattan.
TDAT is serieuzer van toon dan Emmerichs eerdere werk – waar louter karikaturale personages de dienst uitmaakten – en dat komt het menselijk drama ten goede. Emmerich laat het gros van zijn personages voornamelijk vluchten of berusten. Niet de ramp zelf stuwt het verloop van de film nog, maar de gevolgen ervan. Bloedvergiftiging, losgeslagen wolven en de kou; het zijn slechts speldenprikjes vergeleken met de kolossale vernietiging van de eerste helft. Waar andere rampenfilms werken naar ‘de grote oplossing’ (Vernietig het monster! Blus de lava!) valt er hier niets te doen aan het slechte weer. Er zit weinig anders op dan te wachten op de hereniging van vader en zoon, al rijst de vraag of die nou wel zo noodzakelijk is.
Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #63, p21.
