Aanstaande vrijdag, 29 juli, vertoont het Rotterdamse openluchtfilmfestival Roffa Mon Amour, in samenwerking met Schokkend Nieuws en We Are Public, THE WITCH. Debuterend regisseur Robert Eggers maakte een van de meest spraakmakende films van dit jaar. Julius Koetsier sprak met hem.
THE WITCH is een sfeervolle historische horrorfilm over een puriteinse familie in New England, rond 1630, die flink moeten lijden onder de streken van de titelfiguur. De film draait op 29 juli om middennacht, voorafgegaan door een kort heksencollege door SN-hoofdredacteur Barend de Voogd. Om 22.00 uur draait SHELLEY van Ali Abbasi. Het interview met hem lees je hier.
Robert, je hebt er veel werk in gestopt THE WITCH zo accuraat mogelijk te maken. De personages spreken zelfs zeventiende-eeuws Engels. Waarom vond je dat belangrijk?
“Ik probeerde te begrijpen wat de heks betekende in de vroeg-moderne periode, en waarom dat archetype heeft overleefd. Voor ons is de heks niet langer eng, maar onschuldige mensen werden destijds geëxecuteerd op verdenking van hekserij. Wat was er aan de hand? Om de film eng te laten zijn, moesten we de kijker echt verplaatsen naar de zeventiende eeuw. Zonder uitvoerig onderzoek, zonder een sterke basis in die wereld, zou het niet geloofwaardig zijn.”
Was je niet bang dat het archaïsche taalgebruik een blokkade zou zijn voor het publiek?
“Nee, hoewel het wel één van de grootste problemen was bij de financiering. De bedoeling van de taal is dat die je transporteert en dat je begrip krijgt voor hoe deze mensen dachten en zich uitdrukten. Veel van de dialoog komt uit zeventiende-eeuwse bronnen, zoals gebedsboeken en documenten van de rechtbank. De scène waarin Catherine, de moeder, vertelt van de droom die ze had over de Heer, hebben we uit het dagboek van een Puriteinse dominee gehaald.”
THE WITCH is qua toon vrij uniek. Ben je beïnvloed door andere horrorfilms?
“Niet veel. Ik denk dat mijn filmische invloeden duidelijk zijn, soms zo duidelijk dat ik me ervoor schaam. De film ruikt naar THE SHINING op een manier die ik een beetje misselijkmakend vind. Maar ik denk ook dat veel dingen niet gewerkt hadden zonder die invloed.”
Waren dat bewuste verwijzingen, of bedacht je een scène en realiseerde je je later dat het wel erg leek op THE SHINING?
“Dat laatste. Het moment met de sexy jonge heks is afkomstig uit een terugkerende droom die ik had. Maar toen de film uitkwam, schreef iemand een artikel waarin die scène shot voor shot werd vergeleken met de scène uit THE SHINING met de vrouw in de badkamer. Niet te geloven hoe veel die scènes op elkaar lijken.”
Je gebruikt veel natuurlijk licht.
“Ik hou niet van heel gestileerd licht. Waarom zou ik allemaal lampen naar het bos slepen om iets te overbelichten? Het mooie van kleurenfilm is de subtiliteit van toon die je daarmee kunt krijgen. Ik wilde een schemerachtige nachtmerriewereld creëren. Bovendien hadden ze toen alleen maar kaarslicht, dus waarom niet een scène daarmee belichten als dat kan?”
Hoe zou je zeggen dat jouw heks in New England is beland?
“De kostuumontwerper en ik bedachten een vergezocht verhaal over haar oorsprong. Ken je de verloren kolonie van Roanoke, in wat nu North Carolina is? Daar kwam ze vandaan. Ze leefde een tijdje bij de oorspronkelijke bewoners en vond toen haar weg door het bos. Natuurlijk is dat belachelijk en stom en moeten we er nooit over praten. Maar hoe kwam ze daar in hemelsnaam terecht, zonder zo’n absurd verhaal?”
THE WITCH wordt vaak een feministische film genoemd.
“Als je het over heksen hebt, heb je het over feminisme. Het is niet te vermijden. De psycholoog Marie-Louise von Franz, een van Carl Jungs volgelingen, besprak het idee dat Middeleeuwse kerken geen ruimte voor godinnen hadden. De behoefte aan hen was echter zo sterk dat ze zich op andere manieren manifesteerden. Zo ontstond de hoofse liefde en de Mariaverering. Maar de maatschappij ontdekte dat echte vrouwen geen perfecte godinnen zijn, en dan krijg je duistere vrouwelijke archetypes, en die leiden tot de heksenverbrandingen. We zijn nog niet ontsnapt aan de schaduwen van het verleden. Toen ik als kind op school leerde over de heksenjachten, begreep ik het als een samenzwering. Ik had het idee dat machtige mannen zich bewust bedreigd voelden door vrouwelijke macht, en dus noemden ze die vrouwen heksen om ze de mond te snoeren en op te hangen. In feite zat hun misogynie zo diep, dat ze werkelijk geloofden dat deze vrouwen heksen waren. Dat is behoorlijk angstaanjagend.”
